“Gelukkig heb je de kinderen nog”

Wie nog nooit van dichtbij een verlies heeft meegemaakt, kan vaak maar moeilijk omgaan met het verlies van een ander. Tuurlijk, in het begin is iedereen er als de kippen bij. Er worden schoonmaakafspraken en kookroosters gemaakt, kaartjes gestuurd, bezoekjes gepland. Alles om er voor de overgebleven partner en zijn/haar kinderen te zijn. Er is volop begrip voor alle emoties en niets is te gek. Maar naarmate de tijd verstrijkt, ebt deze situatie weg. De wereld van je omgeving draait door, terwijl jouw wereld stil staat. Langzaamaan raak je steeds verder bij elkaar vandaan.

Het harde oordeel van de maatschappij

Beïnvloed door gemis en verdriet, maak je als overgebleven partner keuzes. En daar heeft iedereen een mening over. In een maatschappij waarin we vooral worden gemaand om door te gaan, is vaak maar weinig plaats voor emotie en gevoel. “Ben je er nu nog niet overheen?”, “het is tijd om het leven weer te omarmen” en “gelukkig heb je de kinderen nog”. Opmerkingen die vast heel goed bedoeld zijn, maar die enorm pijnlijk kunnen zijn.

Maaike komt thuis van het boodschappen doen en gooit de deur hard in het slot. Ze hoort het de cassière nog zeggen: “Gelukkig heb je de kinderen nog”. De ongetwijfeld goede bedoelingen van de vrouw vallen in het niet bij de pijn en het verdriet die deze opmerking naar boven heeft gebracht. “Gelukkig heb ik de kinderen nog. Ja natuurlijk ben ik daar dankbaar voor”, denkt Maaike. “Maar mag ik dan mijn man niet missen? Mijn partner, mijn beste vriend, mijn soulmate? Zorgt het bestaan van mijn kinderen ervoor dat ik niet verdrietig mag zijn? Kunnen dankbaarheid en gemis niet naast elkaar bestaan?” Terwijl ze op de bank ploft duizelen al deze vragen door haar hoofd. De opmerking van de caissière heeft haar diep geraakt en de tranen stromen over haar gezicht. Als de kinderen thuiskomen uit school geeft ze ze een extra dikke knuffel. Ze is blij ze weer te zien en vast te kunnen houden. Maar liever, veel liever, had ze gewild dat haar kinderen in een compleet gezin opgroeiden. En dat zij het leven nog jaren had kunnen delen met haar geliefde partner.

Kies je eigen weg

Natuurlijk kunnen we er van uit gaan dat de omgeving alle adviezen goed bedoeld. Ze hebben het beste met je voor! Maar dat maakt het niet persé makkelijk. Als je omgeving gevuld is met mensen die geen idee hebben waar jij doorheen gaat, kun je je behoorlijk eenzaam voelen. Dan kan het helpen op zoek te gaan naar mensen die je wel begrijpen, die weten hoe het is. Dan heb je soms aan een half woord al genoeg. Je mag kiezen voor mensen waar je energie van krijgt. Voor mensen die je kunnen helpen en die zonder oordeel naar je luisteren. Bondgenoten die net als jij hun partner zijn verloren en/of alleen door het leven gaan, begrijpen als de beste waar jij doorheen gaat. Betekent dat dat je al je andere vriendschappen moet laten zitten? Nee. Maar voor nu kunnen ze wel op een wat wat lager pitje. Dan kun je later misschien weer oppakken.

Rouw- en verliesbegeleiding voor het hele gezin

Je partner verliezen is een ingrijpende gebeurtenis. Als je als jonge weduwe alleen met de kinderen achterblijft, heb je te maken met je eigen verdriet, maar ook met dat van de kinderen. Daar kun je soms best wat hulp bij gebruiken. Ik kijk graag mee naar jullie situatie. Samen kunnen we bekijken wat jullie gezin nodig heeft en welke vorm van rouwbegeleiding daar het beste bij past. Heb je vragen of wil je kennis maken? Neem dan contact op.

Op zoek naar voldoende draagkracht

Voordat je het zelf meemaakt, is het moeilijk om je voor te stellen hoe zwaar het verdriet voelt wanneer je een naaste verliest. Als emoties je overspoelen, heb je voldoende draagkracht nodig om daar mee om te kunnen gaan. Diep van binnen moet er een stevige basis zijn, waardoor je pijn en emoties kunt dragen. Maar wat als dat niet lukt? Dan is het tijd om op zoek te gaan naar de jouw unieke hulpbronnen die je draagkracht vergroten.

De balans tussen draagkracht en draaglast

Wanneer we het hebben over rouwen, is er geen goed of fout. Ieder mens rouwt op zijn eigen manier. Het is echter wel ontzettend belangrijk om te onderzoeken of er genoeg draagkracht is om het verlies te doorleven. We kijken daarvoor naar draagkracht en draaglast.


Draagkracht draait om alles wat je aankunt. Hoeveel kun je dragen? En hoe goed ben je bestand tegen stressvolle situaties? Draaglast staat aan de andere kant van de weegschaal. Het staat voor alles wat energie kost en stress geeft. Dat kunnen emoties zijn, maar ook praktische zaken zoals het runnen van je huishouden, werken of boodschappen doen. Het hoeft geen probleem te zijn als je veel op je bord hebt, als het maar in verhouding staat tot je draagkracht.

Maak gebruik van jouw unieke hulpbronnen

Iedereen heeft wel eens dagen waarop alles teveel lijkt te zijn. In een periode van rouw loop je daar wellicht vaker tegen aan. De draaglast is groot en je komt draagkracht tekort. Door op zoek te gaan naar jouw unieke hulpbronnen kun je jouw draagkracht vergroten. 

Aan de basis staan copingstrategieën, je energieniveau en overtuigingen die je bewust of onbewust hebt. Dit kun je zelf aanvullen met goede nachtrust, sporten, het verbeteren van je ademhaling, ontspanning en contact met vrienden en familie. Alles waar je energie van krijgt, zorgt voor het vergroten van je draagkracht. Roep eens een herinnering op van een situatie waarin je je happy en sterk voelde. Terwijl je dat moment herbeleeft ontspannen je spieren, haal je rustiger adem en begin je te glimlachen… Goede herinneringen geven kracht in tijden van verdriet!

Je mag altijd om hulp vragen

Zelfs als je je uiterste best doet om je unieke hulpbronnen in te zetten om je lasten te kunnen dragen, kan het zijn dat de last te zwaar is. Dan is het tijd om de balans op te maken. Kijk eens goed naar de dingen die je energie geven en zet die tegenover de dingen die energie kosten. Zijn er dingen die je kunt toevoegen of schrappen om een betere balans te creëren? Of zijn er misschien mensen die een deel van jouw draaglast over kunnen nemen? Om hulp vragen kan lastig zijn, maar ook enorm helpend. Wellicht zijn er mensen in je omgeving die je met praktische zaken kunnen helpen. Of misschien biedt enkel de nabijheid van anderen al genoeg steun om zelf verder te kunnen gaan. Er is niets mis met het vragen van hulp. Vrienden en familie staan vaak graag voor je klaar. Soms is dat niet genoeg en is ook professionele hulp nodig. Gewoon voor een tijdje, tot je de balans weer gevonden hebt.

Eenzaamheid bij rouw

Als leven overleven wordt door dat je een partner verliest, wordt je overvallen door hevige emoties. Ook het grote gevoel van leegte en eenzaamheid hoort bij rouw. Zélfs als je voortdurend omringd wordt door vrienden en familie, kun je aan dat gevoel vaak niet ontsnappen.

Alle hens aan dek

Wanneer een partner overlijdt, komt praktische hulp vanuit de omgeving vaak snel op gang. Mensen komen op bezoek om je te troosten en bij te staan, er worden kookroosters gemaakt om maaltijden te verzorgen en ook andere taken worden je met liefde uit handen genomen. Het is een manier om handen en voeten te geven aan betrokkenheid, omdat dat vaak het enige is dat je omgeving voor je kan doen. Zo proberen ze je last te verlichten en je ruimte te geven voor rouw en verdriet.

Niet alleen, toch eenzaam

Door je niet of weinig alleen te laten, hopen vrienden en familie eenzaamheid te voorkomen. Het is voor hen dan vaak ook moeilijk te bevatten dat jij je juist dan tóch heel eenzaam voelt. Eenzaam omdat je partner er niet meer is. Eenzaam omdat die ene, met wie je alles deelde, is overleden. Eenzaam omdat je aan het einde van de dag zelf het licht uit moet doen voor je in een leeg bed gaat liggen. Ook als je niet alleen bent, kun je je bijzonder eenzaam voelen…

Een leegte die niemand kan vullen

Na het verliezen van een partner, zal je leven nooit meer hetzelfde zijn. Het kost tijd om het verlies te verweven in je leven en eenzaamheid zal moeten slijten. Dat gaat met kleine stapjes. De leegte die is achtergebleven kan door familie en vrienden niet worden opgevuld, hoe graag zij dit ook zouden willen. Maar je kunt er wel met hen over praten. Over wat je mist, over hoe dat voelt. Ben je niet graag alleen? Dan kun je je omgeving vragen om vaak langs te komen. Wil je dat liever niet? Dan mag je dat ook eerlijk uitspreken.

De kracht van het proces

Als hulpverlener stel je alles in het werk om jouw cliënt te helpen. Je hebt je gespecialiseerd in een specifiek stukje zorg en kan daar goed mee uit de voeten. Wat kan het dan tegenvallen als je niet het gewenste resultaat ziet. Je kunt teleurgesteld zijn als het probleem bij de ander door jou niet kan worden opgelost. Maar is dat wel terecht? Weet je zeker dat je de cliënt niet goed geholpen hebt? En als dat daadwerkelijk zo is, wat had je dan anders kunnen doen?

Er is geen quick fix

In een tijd waarin alles snel, snel, snel gaat, kiezen we het liefst ook voor snelle oplossingen. Een quick fix om een probleem op te lossen. Dat kan werken als het om heel praktische hulp gaat, maar in de hulpverlening zit de situatie vaak wat complexer in elkaar. Groei en verandering kun je niet overhaasten. Het verwerken van rouw en verdriet kosten tijd. Het doel is dan ook niet om iets snel op te lossen, maar om een proces in beweging te zetten.

Ruimte voor het proces

Natuurlijk wil een cliënt het liefst zo snel mogelijk van dat rotgevoel af. Dat mag duidelijk zijn. Toch is het goed om eerlijk te zijn over wat je tijdens een periode van hulpverlening van elkaar mag verwachten. Geen quick fixes, maar stap voor stap door een proces heen. Dat betekent dat je na een gesprek niet altijd iets hebt opgelost, maar wel dat je de ander aan het denken hebt gezet. Dat je tips en ideeën hebt kunnen aandragen. En bovenal dat je ruimte hebt gegeven. Ruimte voor gevoelens, voor emoties, voor gesprek en voor stilte. Dat je er voor de ander geweest bent en dat je even samen op kon trekken.

De rol van de hulpverlener

Om voldoende ruimte te creëren, is jouw houding als hulpverlener enorm belangrijk. Kom je een standaard riedeltje afwerken? Dan zul je tijdens een gesprek waarschijnlijk niet ver komen. Geef je ruimte, kun je improviseren en zaken enigszins op zijn beloop laten? Dan begeleid je de cliënt in een waardevol proces. Daarbij los jij het probleem niet op, maar werkt de ander zelf, op eigen tempo, door verdriet en emoties. Door het proces in handen van de cliënt te geven en enkel te begeleiden, kan de cliënt putten uit eigen oplossingsvermogen en kracht. En dát is uiteindelijk waardevoller dan alle hulp van buitenaf. Daar draag ik als hulpverlener graag mijn steentje aan bij.

De drie-eenheid in rouw

Rouw vroeg of laat krijgen we er allemaal mee te maken. Hoe dat er in de praktijk uit ziet? Dat is voor iedereen anders. De beleving, de intensiteit en de duur van rouw hebben te maken met wie je verliest, met omstandigheden en met je eigen karakter en overtuigingen. Toch zijn er drie thema’s die altijd terugkomen bij rouw: Liefde, tijd en dood. 

Liefde en rouw: Twee kanten van dezelfde medaille

Echte liefde is kwetsbaar. Het is angst om iemand te verliezen, maar toch voor de volle honderd procent voor iemand gaan. Liefde en rouw zijn daarbij twee kanten van dezelfde medaille. Want alleen als er liefde stroomde, kan je iemand missen of om iemand rouwen. Rouw is verdriet om wie je uit liefde hebt losgelaten of anders vasthoudt. In tijden van rouw en intens verdriet kan het moeilijk zijn daar bij stil te staan. En dat terwijl juist die liefde de mooie kant van rouw is. Het is weten dat je zoveel van iemand gehouden hebt, dat het verlies zeer doet. Dat maakt het verlies niet makkelijker, maar de beleving en het gevoel wel anders.

Het kost tijd om te rouwen

Als je rouwt om het verlies van een dierbare, kan het lijken alsof er geen einde komt aan je verdriet. Je omgeving heeft de draad wellicht alweer opgepakt en misschien voel je je veroordeeld over hoe lang je al in rouw bent. Alsof je rouw een vast tijdsbestek zou kunnen geven, waar iedereen zich altijd aan zou moeten houden. Een leidraad daarin lijkt zo handig, maar de waarheid is dat er geen tijd staat voor rouw. Rouw is voor iedereen anders. Het kost tijd om je verlies een te verweven in je verdere leven. Het gevoel van rouw wordt gaandeweg anders. Maar de tijd heelt geen wonden en littekens zijn er altijd. Bij een ingrijpend verlies, verandert je leven. En je mag alle tijd nemen die je nodig hebt om dat verlies in je leven te verweven. Hoe lang dat ook duurt…

Leven en dood zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden

Als je middenin het leven staat, lijkt de dood vaak heel ver weg. En dat terwijl we allemaal weten dat we er vroeg of laat mee te maken krijgen. We weten allemaal dat we dierbaren zullen verliezen. Net zoals we weten dat onze dierbaren ons op een dag gaan verliezen. En het is zo belangrijk dat we daar met elkaar over praten. Hoe mooi is het als we in de opvoeding van onze kinderen al kunnen meenemen dat de dood bij het leven hoort. Dat die twee onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. Dat we onze kinderen leren uit liefde dat dood een tijd van rouw met zich meebrengt en dat het tijd kost om verlies te verweven in je leven. Door ze erover te vertellen én door het voor te leven. Gun jezelf de tijd om vanuit zelfliefde om te gaan met rouw. Voor jezelf én als voorbeeld voor de mensen om je heen.

De kracht van professionele nabijheid

In de hulpverlening wordt vaak gesproken over het bewaren van ‘professionele afstand’. Een term die ervoor moet zorgen dat je als hulpverlener niet emotioneel verstrengeld raakt met de cliënt. Het is bedoeld om je te helpen je grenzen te bewaken, om duidelijkheid te scheppen. Maar is het wel écht duidelijk? Of is er ook nog een grijs gebied? En wat nou als betrokkenheid en verbinding juist de sleutels zijn om de cliënt verder te helpen?

Wel professioneel, geen afstand

Voor mij als rouw-en verliesbegeleider werkt het niet, die professionele afstand. Meer dan eens bevond ik mij in een situatie waarin die afstand vooral zorgde voor boosheid en frustratie, in plaats van doorbraak en groei. Een gemiste kans dus, als je daarin als zorgverlener op het principe van professionele afstand blijft staan. En er is een alternatief: professionele nabijheid. Net zo professioneel, maar met een andere insteek. Het is een benadering die ruimte biedt voor verbinding. Door in te zetten op oprecht contact en echte verbinding, kun je vanuit veiligheid en duidelijkheid veel meer bereiken in de begeleiding. En laat dat nu juist het doel zijn!

Professionele nabijheid in de praktijk

Ik begeleide eens een meisje dat veel heeft meegemaakt op het gebied van afwijzing. Afstand en psychische problemen zorgden ervoor dat haar ouders in haar jonge jaren niet altijd emotioneel beschikbaar waren. Trauma’s verwerken door op ‘professionele afstand’ met haar te communiceren, zou ons in deze situatie geen steek verder brengen. Haar onbegrensde gedrag en boosheid lieten wél duidelijk zien dat er qua begeleiding werk aan de winkel was. Maar om echt stappen te kunnen zetten, moest ik eerst dichterbij zien te komen.

Vanuit professionele nabijheid koos ik er steeds weer voor om haar (en mijzelf) de ruimte te geven om eerst te verbinden. Had ik haast of zat ik met mijn gedachten nog bij een andere casus? Dan had het werken aan opdrachten geen enkele zin. Was ik kalm en gaf ik oprechte aandacht? Dan kon ik grenzen stellen, haar sturen in gedrag en écht verder komen in het verwerken van haar trauma’s. 

Focus op commitment

De focus op commitment is in begeleiding zo belangrijk. En professionele nabijheid zegt daarbij zoveel meer dan professionele afstand. Natuurlijk hoef je daarbij als hulpverlener niet al je geheimen en emoties bloot te geven. Je hoeft een cliënt niet binnen te laten in je privéleven of je hele hebben en houwen met hem of haar te delen. Maar het is goed je ervan bewust te zijn dat een relatie altijd tweerichtingsverkeer is. Daarin heb jij de cliënt nodig, maar de cliënt jou ook. Door de verbinding aan te gaan, de cliënt te zien en ruimte te geven, open je de weg naar vooruitgang. Niet van een afstandje, maar van heel dichtbij. Zodat je samen, vol vertrouwen, aan de slag kunt met het verwerken van rouw en verlies.

Vertellen met je handen

Voor kinderen is het lang niet altijd gemakkelijk om te vertellen wat ze voelen en ervaren. Tenminste…niet met woorden. Als je kinderen laat vertellen met hun handen, is het namelijk een heel ander verhaal. En daar maak ik in mijn werk als rouw- en verliesbegeleider dankbaar gebruik van.

Ontdek wat een kind wil zeggen

Wat een kind niet kan vertellen met woorden, maar wat wél is opgeslagen in zijn onderbewustzijn, kan hij op een andere manier vertellen. Door te dansen, door te spelen met zijn handen, of bijvoorbeeld door te tekenen. Kindertekeningen vertellen een verhaal. Vaak meer dan wanneer er met woorden gesproken wordt. Het is aan de luisteraar om open te staan voor die symboliek, de eigenschappen en de tegenstellingen in dat wat er getekend of verbeeld wordt.

De magie van een kindertekening

Je zou kunnen zeggen dat een kind met iedere tekening onbewust iets van zichzelf laat zien. Iets dat hem van binnen bezighoudt, iets dat hij voelt, iets wat hem beweegt. Die tekeningen lezen heeft bijna iets magisch, het is iets intiems. Het helpt je te begrijpen wat een kind je vertelt over de dingen die het niet kan, mag, wil of durft te zeggen. 

Kinderen die bezig zijn met het verwerken van een verlies, hebben veel gevoelens en gedachten die ze soms maar moeilijk kunnen uiten. Door een kind tijdens de begeleiding vrij te laten tekenen, ontdek ik die geheimen en heb ik meer aanknopingspunten om het kind te helpen.

Prachtige symboliek

Om kindertekeningen te kunnen lezen, moet je uiteraard leren over de symboliek in een tekening. Zo tekenen kinderen bijvoorbeeld vaak regenbogen als ze te maken hebben met veranderingen in hun leven. Een vulkaan in een tekening kan gaan over het (niet kunnen) uiten van heftige emoties. Vogels en vliegtuigen kunnen symbool staan voor het ergens anders willen zijn.

Systemisch pedagoochelen met kindertekeningen

Als je de symboliek in kindertekeningen herkent, is het natuurlijk fijn om deze ook te kunnen koppelen aan de situatie van het kind. Dan komt ook het systemisch pedagoochelen goed van pas. Door te kijken naar de levenssituatie van het kind, de gezinssituatie en de ontwikkelingsfase van een kind, wordt vaak nog duidelijker wat er met een tekening wordt verteld.

En juist bij rouw- en verliesbegeleiding is dat complete plaatje heel belangrijk. Feitelijk gezien ken ik tijdens de begeleiding de situatie van het kind en het gezin. Maar pas als je weet wat er diep van binnen leeft, kun je een kind een stapje verder helpen.

Een veilig gevoel

Kindertekeningen kunnen tijdens de begeleiding aanleiding zijn voor een gesprek. Ik kan vragen naar de dingen die ik zie, of juist naar dingen die op de tekening lijken te ontbreken. Een veilig gevoel staat daarbij altijd voorop. Soms duurt het even voor een kind zich veilig genoeg voelt om mij dichtbij te laten komen. Door te observeren, mee te spelen en soms vragen te stellen creëer ik veiligheid die bij de begeleiding enorm belangrijk is. Zelfs als een kind in eerste instantie ondoorgrondelijk lijkt, is er altijd een oplossing. Door het verlies te erkennen en talenten en kwaliteiten van het kind in te zetten komen we samen vooruit.

Een kijkje in de keuken

Als rouw- en verliesbegeleider is iedere werkdag anders. Wat is het mooi om betrokken te zijn in de levens van anderen, hen te kunnen bemoedigen en inzichten te kunnen geven. En dat dit ook mijzelf hele mooie inzichten oplevert, is alleen maar mooi meegenomen. In dit blog geef ik een kijkje in de keuken en neem ik je mee in een werkdag die mij opnieuw leerde hoe belangrijk het is om een ander écht te zien, om gezien te worden.

Bewondering en respect

Terwijl ik in de auto onderweg ben naar mijn tweede afspraak van die dag, denk ik na over wat ik net gezien heb. Een vrouw, een moeder, die haar hele leven in teken heeft gezet van de zorg voor haar zoon. We spraken over betekenisgeving en levensvragen. Diepe vragen die leven bij deze moeder van een zorgintensief kind. Ze bekijkt het leven van dag tot dag, geniet van de kleine dingen en staat krachtig en positief in het leven. Het gesprek heeft diepe impact op mij gemaakt en ik heb enorme bewondering voor hoe kwetsbaar zij zich openstelt. Wat heb ik een respect voor deze krachtige vrouw en haar gezin.

Ik bedenk me hoe belangrijk het is om dit als zorg- of hulpverlener uit te spreken naar de mensen met wie je werkt. Positieve woorden die hen laten merken dat ze gezien worden als mens. Dat jij hen als hulpverlener écht ziet.

Een weg vol tegenslagen

Tijdens mijn volgende afspraak spreek ik met jonge ouders die veel ballen in de lucht moeten houden: Zij zijn een kindje verloren en zitten vol zorgen over de gezondheid van hun pasgeboren dochtertje, ze hebben vragen over opvoeding en willen gezien en gehoord worden als mens, als ouders. Uit hun verhalen blijkt hoe vaak dit in de hulpverlening nog mis gaat. De hulpverlenersgeschiedenis van dit gezin heeft zijn sporen nagelaten. Ze zijn moe en er lijkt geen einde te komen aan de tegenslagen op hun pad. Ik help hen door overzicht en inzicht te geven, door handvatten aan te reiken en ze te bemoedigen. Opnieuw merk ik hoe belangrijk het is dat mensen gezien worden, dat ze horen dat ze het goed doen, dat ze er toe doen.

Gezien worden als mens

Na die twee afspraken heb ik even de tijd voor wat praktische taken. Ik werk de administratie bij, pak nieuwe aanmeldingen op, voer telefoongesprekken en vul mijn agenda met nieuwe afspraken. Aan het einde van de middag voer ik nog een gesprek met een aanstaande nieuwe collega. Zij wil zich graag aansluiten als hulpverlener bij FLOW. Het is een heerlijk inspirerend gesprek vol herkenning.

Moe, maar voldaan eindig ik mijn werkdag, waarin ‘gezien worden als mens’ de rode draad vormde. Bij thuiskomst word ik enthousiast door mijn kinderen begroet en daarmee is voor mij de cirkel rond: Ook ik ervaar dat ik gezien word.

Werken vanuit het hart!

Door de dag te beginnen en eindigen in stilte, probeer ik te luisteren naar wat ík voel en wat
ík wil. Maar dat valt nog niet eens mee. Ik merk goed dat echte stilte vaak ver te zoeken is.
De hele dag razen allerlei gedachtes door je hoofd. En iedere gedachte beïnvloed je gevoel
en je keuzes. Zou het niet veel prettiger zijn om keuzes te maken vanuit je gevoel en met je
hart? Zonder invloed van buitenaf? Als je er bewust voor kiest om stil te zijn, zou de wereld
er dan niet veel vriendelijker uit zien? Hoe is dat bij jou? Wanneer heb jij voor het laatst
vanuit je hart gekozen?


Laat je hart weer spreken

Als je met verlies of tegenslagen te maken krijgt, is het nodig om je hart te laten spreken.
Om je hoofd en je hart met elkaar te verbinden. In mijn werk als rouw- en verliesbegeleider
is dit dan ook een vast onderdeel. Een aandachtspunt dat de basis vormt voor al het andere.
Maar wat nu, als je nog niet geleerd hebt om naar je hart te luisteren? Of wanneer je hart zo
gebroken is, dat het alleen maar pijn doet? Dan gaan we daar samen mee aan de slag.


Ruimte in je hoofd

Om jou te helpen om je hart weer te laten spreken, pas ik Emotional Freedom Techniques
(EFT) toe. Dat is een veilige methode waarbij je actief werkt met je emoties en je
concentreert op negatieve associaties met bepaalde gebeurtenissen. Hierdoor kun je
ontladen van ongewenste gevoelens en gedachten. Het helpt je om terug te komen bij je
gevoel en weer veerkracht in jezelf te vinden. Dat geeft rust en vertrouwen. Lichamelijke,
emotionele en psychische klachten nemen af en dat geeft ruimte in je hoofd en in je hart.
Zelfs bij ernstige trauma’s heeft EFT al snel effect.


EFT bij rouwverwerking


De Emotional Freedom Techniques is een waardevolle methode die ik inzet tijdens mijn
begeleiding bij rouw en verlies. Wanneer mensen dichter bij zichzelf komen, staan ze anders
in het leven en maken ze andere keuzes. EFT vermindert opgebouwde spanning in het
lichaam. De therapie helpt bij het verwerken van schuldgevoel en ‘had ik maar’ gevoelens.
Daardoor komt er ruimte voor rouwverwerking. Ik ben ontzettend dankbaar dat ik EFT bij
steeds meer mensen mag inzetten. Jong of oud, het maakt niet uit: Emotional Freedom
Techniques werken!
Meer weten? Lees dan hier verder over de toepassing van EFT in rouw- en
verliesbegeleiding of neem contact met mij op

De stem van het kind vertalen tijdens rouwbegeleiding.

Het rode autootje botst tegen de gele vrachtauto aan. Het overstekende Playmobil-poppetje valt om. De ziekenauto komt snel aangereden om de nodige hulp te bieden. Helaas blijft ze roerloos liggen. ‘Help!’, klinkt het schril. De vloer is bezaaid met verschillende poppetjes, autootjes en ander speelgoed. Wat mij opvalt, is dat verschillende auto’s op elkaar gebotst zijn en dat diverse Playmobil-stukken op hun rug liggen. Wanneer ik ernaar vraag, geeft Sarah aan: ‘Zij zijn bij mijn mama’.

Een dierbare verliezen

Wanneer kinderen een dierbare verliezen, weten ze niet altijd hoe ze hiermee kunnen omgaan. Zeker voor kinderen is de dood iets ongrijpbaars. Vaak begrijpen ze niet precies wat er is gebeurd.

Kinderen verwerken hun verdriet mede in hun spel, zoals in het voorbeeld hierboven. Dit spel wordt dan regelmatig herhaald, zodat ze hun verdriet en gevoelens een plekje kunnen geven. Ik probeer tijdens een sessie in de wereld van het kind te stappen. Ik observeer, ik speel mee.

Tijdens de observatie komen er allerlei vragen in mij naar boven en maakt het spel van het kind mij nieuwsgierig om meer te weten te komen. Mist er bijvoorbeeld ergens een poppetje? Dan vraag ik daarnaar. Zo creëer ik veiligheid voor het kind en kom ik vanzelf bij het onderwerp van de hulpvraag. Soms lukt dit niet en moet het kind mij eerst beter leren kennen voordat ik zo dichtbij mag komen. Soms bootsen we een familiesituatie na. Samen met opa en oma naar de dierentuin. Even die veiligheid opzoeken. Dat mama er niet meer is, daar gaan we later mee verder.

Speeljuf

Jonge kinderen zien mij vaak als een speel-juf omdat ik vaak mijn Playmobil huis meeneem naar gezinnen. Het komt voor dat kinderen letterlijk aan hun vader of moeder vragen wanneer de speeljuf weer langskomt. Wanneer ik na een eerste sessie teruggevraagd wordt door het kind, weet ik dat ik een mogelijke ingang heb. Het is altijd de vraag hoe het kind mij toelaat. Kinderen zijn daarin heel puur: ze mogen je of mogen je niet. Heeft het kind bijvoorbeeld ruimte nodig? Dan geef ik die maar al te graag.

Rouw- en verliesbegeleiding

Kinderen rouwen in stukjes en ze laten in hun spel of gedrag heel duidelijk zien wanneer ze voor het volgende stukje openstaan. Wanneer dit zo is, neem ik ze mee naar ‘mijn wereld’. Hun wereld is het spelen, mijn wereld is erachter proberen te komen waar het kind daadwerkelijk last van heeft in het rouwproces. Het kind heeft de leiding en ik ben er om de stem van het kind te vertalen. Uiteindelijk vertaal ik aan de ouder of verzorger wat het kind wil vertellen en geef ik het kind zelf en/of de ouders handvatten om hiermee om te gaan. Verlies draag je heel je leven mee, en komt vaak tijdens verschillende ontwikkelingsfases weer op de voorgrond.

Veilig voelen

Het is voor mij ontzettend belangrijk dat het kind zich veilig voelt. Er heeft al zoveel onveiligheid plaatsgevonden, dat het fijn is dat ik aan huis kan begeleiden. Ik bied geen vast aantal sessies, maar sluit veel liever aan bij de hulpvraag. Je kunt niet zeggen: in acht sessies ben je klaar. Bij rouw en verlies kun je dit niet afdwingen.

Ervaring

De afgelopen drie jaar heb ik veel kinderen en gezinnen mogen begeleiden. Soms voor een langere tijd en soms voor een korte en intense periode. Steeds weer zie ik dat een kind zich vaak zorgen maakt maar dit niet kan verwoorden. De strijd die ze innerlijk voeren tussen het ‘kind zijn’ en de grote mensenwereld. Het is dan noodzakelijk om af te stemmen met het kind. Terug naar de basis. Stil staan, voelen en aansluiten zijn dan te nemen stappen. Maar hoe? Wie stemt op wie af en wie sluit bij wie aan? Het kind, de ouder? Het gaat om anders kijken naar jezelf, het kind én de situatie. Zonder oordeel maar met liefde en geduld. De tijd nemen werkt echt, hoe moeilijk dat ook is. Dat is wat ik doe in de begeleiding. Ik heb De Kinderhoeksteen opgericht om het aan te sluiten bij het kind, ouders of verzorgers en hen te helpen om stil te staan, af te stemmen op elkaar en te leren omgaan met rouw en verlies.

Dichterbij dan je denkt

Ieder kind is uniek en er is altijd een mogelijkheid voor een oplossing. Die oplossing is vaak dichterbij dan je op het eerste gezicht denkt. Kijk naar de mogelijkheden, erken en herken het verlies en zet talenten en kwaliteiten van het kind in om samen vooruit te komen.

Contact

Swalmdal 1
3894 BK Zeewolde

06 – 295 571 16
Sabina@dekinderhoeksteen.nl

De Kinderhoeksteen

KvK: 628 728 50
BIG nummer: 190 619 789 30

Algemene voorwaarden
Privacy verklaring