De favoriete juf van Anna, een negenjarig meisje, was plotseling op veel te jonge leeftijd overleden. De juf had een noodlottig ongeluk op vakantie. Anna is een wat verlegen meisje, dat veel bevestiging nodig heeft van haar talenten en kwaliteiten. Die bevestiging kreeg ze van haar lerares. Ook zorgde haar lerares ervoor dat Anna met meer zelfvertrouwen op leeftijdsgenootjes afstapte, en beter voor zichzelf opkwam. Door het positieve contact met haar lerares ging Anna neuriënd en vrolijk huppelend naar school; iets wat zij in de jaren ervoor nooit deed. Het was een grote klap voor Anna om, na een fijne meivakantie, te horen dat haar lievelingsjuf nooit meer terug zou komen.

Een heel ander meisje

Op school veranderende het gedrag van Anna nagenoeg niet – ze was en bleef het rustige meisje, dat altijd goed oplette en deed wat haar gevraagd werd. Haar ouders zagen echter wel degelijk een verandering in haar gedrag. Waar Anna doorgaans thuis zich ontpopte en haar vrolijke, lachende zelf liet zien, trok zij zich nu het liefst terug in haar eigen kamer. Ook had ze minder eetlust, was ze angstiger en huileriger, en sliep ze slecht. Daarnaast ging ze niet meer vrolijk en opgelaten naar school, maar met een zichtbare gelatenheid en tegenzin. Haar ouders hadden het een tijdje aangekeken. Hun kind had immers tijd nodig om het verdriet te verwerken. Toen Anna twee maanden na de gebeurtenis nog steeds zo slecht in haar vel zat, zijn haar ouders naar mij gestapt.

Diepe indruk

Wanneer er een meester of juf overlijdt, treft dit de hele klas en school. De schok en het verdriet die door de school gaan, zijn nog lang te voelen en te merken. Ook op individueel niveau kan zo’n gebeurtenis diepe indruk maken. De manieren waarop kinderen omgaan met rouw en verlies zijn verschillend. Soms kan het net lijken alsof je kind helemaal niet bezig is met rouw. Het lacht bijvoorbeeld nog veel, of is druk of vrolijk. Of je kind is juist wel wat stiller of verdrietiger, en wil liever alleen zijn. De wat oudere kinderen laten misschien wel in hun status-updates op Facebook of Instagram weten wat er in hen omgaat. Als ouder wil je eigenlijk het liefst dat je kind helemaal geen verdriet ervaart. En wanneer het wél verdriet heeft, wil je hem hier natuurlijk het liefst zo goed mogelijk bij steunen en begeleiden.

Als je kind rouwt: hoe ga je hiermee om?

Tips voor jou als ouder

Tip 1: Blijf alert. Het kan bijvoorbeeld zijn dat je kind zijn proces van rouw uitstelt. Aan het verwerken en tonen van zijn verdriet komt hij bijvoorbeeld wél toe op het moment dat alles weer rustig en ‘normaal’ is, en wanneer hij zich veilig voelt. Als ouder of verzorger is het goed om hier alert op te zijn. Wanneer je een verandering in het gedrag van je kind opmerkt, kan dat te maken hebben met het verlies van een tijd terug. Het is normaal dat kinderen in stukjes rouwen.

Tip 2: Wacht af. Je hoeft je kind niet te bevragen naar zijn gevoelens en emoties. Het is goed om aan je kind mee te geven dat het altijd bij jou terecht kan met zijn gevoelens en emoties, maar bovenal geef zelf daarin het goede voorbeeld. En wat je dan kunt doen? Gewoon luisteren, er samen over praten en troost bieden, en het verdriet proberen te begrijpen en te verwoorden. Het is niet nodig om de gevoelens te verklaren, of om te zeggen dat het allemaal wel goed komt. Belangrijker is om een veilige haven voor je kind te vormen. Je mag best bevestigen dat het erg is wat er is gebeurd. Dan voelt je kind zich begrepen. Laat daarbij ook zien hoe hij ermee om kan gaan. Ga samen knutselen, tekenen of bouwen. Spel is voor kinderen een tweede taal.

Tip 3: Trek op tijd aan de bel. Natuurlijk gaat elk kind op een andere manier om met rouw en verlies. Maar vraag wel op tijd om hulp als je denkt dat hij vastloopt in deze processen. Graag help ik jou en je kind hierbij. Als rouw- en verliesbegeleider probeer ik erachter te komen waar je kind precies last van heeft in het rouwproces. Dit doe ik spelenderwijs. Zo maak ik bijvoorbeeld gebruik van POP-talk. Tijdens de spellen heeft jou kind de leiding, ik ben er om zijn stem te vertalen. Uiteindelijk geef ik aan jou door wat je kind precies wil vertellen, en geef ik jou handvatten om hiermee om te gaan. Omdat elk kind uniek is, ziet geen traject er hetzelfde uit. Zo waren er in het geval van Anna bijvoorbeeld 8 sessies nodig om haar het verdriet een plekje te geven, en te zoeken naar andere manieren waarop zij met meer vreugde en zelfvertrouwen door het leven kon gaan. Bij jouw kind kan dat weer anders zijn. Ik sluit graag bij de hulpvraag aan, en spreek van tevoren geen vast aantal sessies af. Bij rouw en verlies kun je dat simpelweg niet afdwingen.

Merk je dat je kind …

– plotselinge gedragsveranderingen heeft?

– zich terugtrekt?

– lusteloos of moe is?

– stemmingswisselingen heeft?

– ander spelgedrag heeft?

– slecht eet?

– prikkelbaar is?

– angstig is?