Helaas krijgen jaarlijks ongeveer zesduizend minderjarige kinderen te maken met het overlijden van een ouder, volgens het CBS. In sommige gevallen gaat het om een zeer plotseling sterfgeval, soms is het na een lang ziekbed. Nagenoeg altijd is het enorm verdrietig en pijnlijk voor de betrokkenen. Zeker kinderen kunnen veel moeite hebben om met het verlies om te gaan.

Gevoel van onveiligheid

Afhankelijk van de leeftijd van het kind, kan het te maken krijgen met verschillende klachten of problemen omtrent rouw. Zo kunnen kinderen last hebben van een gevoel van onveiligheid: de veilige haven die de ouders boden is aan het wankelen gebracht. Vaak geldt dat er pas ruimte is voor rouw wanneer ze zich weer veilig voelen. Daardoor komt het vaak voor dat pas na verloop van tijd gedragsveranderingen of klachten merkbaar zijn.

Verschillende klachten

Bij peuters en kleuters is met name de factor begrip van belang. Dood en ‘nooit meer’ zijn voor hen vaak te abstract om te begrijpen. Veel openheid en eerlijkheid helpt hen bij verwerking. Voor kinderen tot tien jaar geldt dat zij verbanden kunnen gaan leggen. Gebeurtenissen betrekken ze op zichzelf, maar willen tegelijkertijd ‘gewoon’ zijn. Terugtrekken ligt hierdoor op de loer. Rust, veiligheid en transparantie zijn hierbij belangrijk.

Emotioneel weerbarstige tijd

Kinderen die in de (pre)puberteit komen willen onafhankelijker worden, maar hebben ook nog veel behoefte aan aandacht en ondersteuning. Ook tijdens rouw ervaren zij vaak deze tweesplitsing: wel getroost willen worden, maar niet als klein of zwak worden gezien. Dit kan zich uiten in boosheid, opvliegendheid en opgekropt verdriet. Nog wat oudere kinderen, van ongeveer dertien tot achttien jaar, bevinden zich vaak al in een emotioneel weerbarstige tijd. Die emotionele ontwikkeling in combinatie met rouw is vaak enorm ingewikkeld.

Grote klap

Een voorbeeld is de situatie waar Mia van 14 zich in bevond. Haar vader overleed na een hevig maar kortstondig ziekbed. Dat overlijden kwam als een grote klap. Ze veranderde van een spontaan, sociaal meisje naar een teruggetrokken en vaak boos kind. Haar moeder had daar best begrip voor, het was een uitzonderlijk moeilijke periode voor hen allebei. Er was nauwelijks tijd geweest om te beseffen wat er allemaal was gebeurd.

Bijzonder verwarrend

Voor Mia was deze fase bovendien bijzonder verwarrend. Ze ging naar de middelbare school en had daardoor net het gevoel meer op eigen benen te gaan staan. Maar door het gemis van haar vader merkte ze tegelijkertijd hoezeer ze nog haar ouders nodig had. Daarbij viel het zichtbare verdriet van haar moeder erg zwaar: ze had het gevoel sterk te moeten zijn voor haar overgebleven ouder. De combinatie van dit soort verwarrende emoties maakten haar onmachtig, en boosheid was het gevolg.

Er samen weer uitkomen

Rouw- en verliesbegeleiding kan kinderen van verschillende leeftijden helpen het verdriet een plekje te geven. Dat voelt voor sommige ouders misschien gek: waarom kan een vreemde dat wel, en ik niet? Maar juist de onafhankelijkheid van een ‘buitenstaander’ kan vaak veilig voelen. Door open en eerlijk te kunnen zijn over emoties die het kind liever niet bij de ouders neerlegt, kan er weer wat rust terugkeren. Zodat daarna weer ruimte ontstaan om er samen uit te komen.

Ouders – https://dekinderhoeksteen.nl/wat-als-papa-of-mama-ziek-wordt/

kinderen tot tien – https://dekinderhoeksteen.nl/stimuleer-de-veerkracht-van-jouw-kind/

Rouw- en verliesbegeleiding – https://dekinderhoeksteen.nl/even-voorstellen/