rouwverwerking kinderen Archieven

Rouw en verlies: als mama er niet meer is

‘Vaak droom ik over mama. Het is dan alsof we echt samen een ijsje gaan halen, dat ik echt bij haar achterop de fiets zit, dat ze echt in de keuken staat en in een pan dampende tomatensoep aan het roeren is. Tijdens mijn droom ruik ik zelfs haar parfum. Zoet, zoals een bos met verse bloemen, of een bakje aardbeien. Het past bij haar – altijd vrolijk en lief. Wanneer ik wakker word, dringt het tot me door dat alles maar een droom was. Dus dan sluit ik mijn ogen weer, en hoop ik dat ik weer in slaap val. Ik ben bang dat wanneer de dromen stoppen, en ik voor het eerst moet huilen, ik haar voorgoed laat gaan.’

De pijn van verlies: niet te voorkomen

Het allerliefste zou je willen dat kinderen worden beschermd tegen het enorme verdriet en de pijn die gepaard gaat met het verliezen van een ouder. Maar helaas: dit kan niet altijd. Het bovenstaande fragment is fictief, maar het zouden zó maar de gedachten en gevoelens kunnen zijn van de kinderen bij wie het verhaal van de gezinssituatie niet goed afloopt.

Een andere manier van rouw

Kinderen gaan op een andere manier om met verlies en rouw dan volwassenen. Ze bepalen hierin hun eigen tempo, en komen op hun eigen momenten toe aan het verwerken van het verlies, en doen dat op hun eigen manier. Het verdriet en de pijn kan in vlagen komen, en hierbij is er vaak zelfs nog ruimte voor lachen en plezier. Bij veel kinderen loopt het rouwproces zonder al te veel problemen, en is er voldoende veerkracht en steun van de omgeving aanwezig om met vallen en opstaan het leven weer op te pakken. Maar waar de omgeving op een gegeven moment verder gaat, moet het kind vaak wennen aan een compleet veranderde situatie. Zoals een leger, stiller huis. Gevoelens van eenzaamheid en onbegrip kunnen dan een rol gaan spelen. Omdat het kind vaak zijn omgeving niet tot last wil zijn, kan hij moeite hebben om zijn verdriet te tonen. Als achtergebleven ouder kan het bovendien ook lastig zijn om op ieder moment van steun te zijn – je hebt immers ook heel wat te verwerken.

Steun en erkenning

Wanneer de draagkracht en draaglast in het gezin even uit balans zijn geraakt, kan ik als erkend rouw- en verliesbegeleider helpen om het evenwicht te herstellen. Op die manier kun je voorkomen dat je kind vastloopt in zijn verwerkingsproces. Ik bied een veilige omgeving voor kinderen en gezinnen die geconfronteerd worden met ziekte, verlies of rouw. Natuurlijk maakt de coaching dat wat er gebeurd is niet minder erg, of minder verdrietig. Maar de coaching kan wél helpen om het verlies te integreren in het verdere leven. Ik nodig de kinderen uit om hun gedachten en gevoelens te delen. Dat gebeurt niet alleen met praten, maar ook met speelse en creatieve middelen als mindmaps of Lego-stukken (POP-talk). De coaching biedt een uitgangspunt om iets te maken of te doen. Op die manier wordt herkenning geboden, en ontdekt het kind andere manieren om met zijn gevoelens om te gaan. Bovendien kan de coaching er ook voor zorgen dat het gemakkelijker voor het kind wordt om andere mensen in zijn dichte omgeving een inkijkje te geven in zijn gevoelens.

Over mij

Uit eigen ervaring weet ik hoe een ingrijpende gebeurtenis als het overlijden van een dierbare je diep van binnen raakt. Maar ik weet ook dat de kracht om overeind te blijven en dóór te gaan – bij welk probleem dan ook – in je zit. Ik ben De Kinderhoeksteen gestart om kinderen én hun ouders of verzorgers te helpen om deze kracht te benutten, en hen te begeleiden in het proces van rouw en verlies. Het is mijn missie om hen een stap in de goede richting te helpen, zodat zij op hun eigen manier leren omgaan met hun verlies en verdriet. Daarnaast maak ik op aanvraag zorgknuffels. Deze kunnen een troost bieden en bijdragen aan het vormen van herinneringen.

Rouw- en verliesbegeleider – https://www.foryou.nl/verliesbegeleiding/zeewolde/rust-en-orde-in-de-chaos-van-emoties/

juli 25, 2019

Blog

Rouw bij kinderen

Als ‘rouw’ voor jou als volwassene al zo’n moeilijke fase is, hoe moet het dan wel niet voor een kind zijn? Jij kunt bepaalde gevoelens en emoties nog enigszins plaatsen. Voor jou zijn veel processen logisch en je kunt het rationeel benaderen, maar voor een kind is dat anders. In zijn angst of boosheid kan het dingen zelf gaan invullen en daardoor gedragsproblemen krijgen of juist heel stil worden. Omdat jij zelf ook met je eigen verdriet zit, valt het niet altijd mee om je kind goed op te vangen. Schakel daarom tijdig professionele hulp in.

Kinderverpleegkundige

Ik ben van huis uit kinderverpleegkundige en altijd werkzaam geweest in de palliatieve en terminale zorg. Daarin miste ik vooral de tijd om voldoende begeleiding te bieden richting de ouders en het kind. Dat werd alleen maar erger naarmate het klimaat in de zorg veranderde en de tijd die je aan een patiëntje kon en mocht besteden voornamelijk werd afgemeten aan de duur van de verpleegkundige handelingen die je bij het kind moest verrichten. Dat voelde niet oké en vond ik erg lastig. Het heeft me getriggerd om de opleiding ‘Rouw en Verlies’ te volgen en mijn eigen praktijk te openen, omdat ik merkte dat er wel enorme behoefte aan deze begeleiding is.

Rouw- en verliesbegeleiding

Nog één dag per week werk ik als kinderverpleegkundige aan huis en verder bied ik rouw- en verliesbegeleiding vanuit mijn eigen bedrijf. Daarbij kan het gaan om verschillende situaties. Wanneer er ziekte in het gezin is kunnen kinderen gedragsproblemen vertonen, omdat ze vaak niet weten wat er aan de hand is of wat er gebeurt. Kinderen voelen heel veel, maar kunnen dat nog niet plaatsen of begrijpen. Ik ga op een speelse en creatieve manier met het kind aan de slag. Door middel van ‘poptalk’, tekenen, rollenspel of het spelen met het eigen speelgoed probeer ik de onderliggende boodschap bloot te leggen die het kind in het spel laat zien. Op die manier probeer ik een vertrouwensband op te bouwen met het kind, maar uiteraard ook met de ouders.

Puur en onbevangen

Kinderen zijn echt nog zo puur en onbevangen. Ze pikken signalen van angst en onzekerheid op. Ze vangen altijd wel het één en ander op en de ‘gaten’ gaan ze zelf invullen. Tijdens het spel probeer ik die boven water te krijgen en er eerlijk antwoord op te geven.

Kistje knutselen

Wat voor zaken er zoal met een kind besproken worden? Dat is heel divers, maar het heeft natuurlijk wel vaak met de dood en verlies te maken. Wat gebeurt er bijvoorbeeld met je wanneer je dood gaat? Het is wel eens voorgekomen dat ik samen met het kind een kistje heb geknutseld. Voor ouders kan dat best confronterend zijn, maar het kind kon er zijn verhaal in kwijt en daar ging het om.

Mooiste vorm van zorg

Ik kom niet alleen in de terminale fase, maar ook in de palliatieve fase, die soms wel jaren kan duren. Dat is de mooiste vorm van zorg, omdat je in het traject voor het sterven al zoveel kunt doen. Een kind met een spierziekte moet bijvoorbeeld iedere keer weer afscheid nemen van bepaalde functies of vaardigheden. Dat zijn langdurige processen waarbij je echt een band opbouwt en daardoor een stukje kwaliteit en rust kunt aanbieden. Als het moment dan daar is, dat het kind gaat overlijden, kun je zoveel meer begeleiding bieden doordat je al een band hebt opgebouwd. Dat is de essentieel in dit vak.

Kwaliteit bieden

Voor mezelf is het soms ook best heftig. Ik zorg er dan wel voor dat ik mijn eigen grenzen ken, maar soms komt het wel erg dichtbij en dan grijpt het me aan. Gelukkig kan ik het redelijk goed van me afschrijven. Het besef dat ik kwaliteit kan bieden, ook al kan ik de situatie niet veranderen, geeft met houvast. Dát is waar ik het voor doe en wat dit vak zo mooi maakt. dG

maart 25, 2019

Blog

‘Het verlies van een vriend is een ingrijpende gebeurtenis’

Het zien van de dood vanuit de ogen van een tienjarig jongetje is en blijft een ontroerende ervaring voor mij. Na een lange strijd en uitputting gaven de artsen aan dat niet alle behandelingen meer mogelijk waren, waardoor het einde in zicht kwam. Wat ben ik dankbaar dat ik als verliesbegeleider zijn emoties en angsten met hem in beeld kan brengen, zodat ze niet in de weg gaan zitten in de tijd die hij nog heeft in het leven.

Verlies

hIn dit artikel vertelde ik over deze tienjarige jongen. Als verliesbegeleider maak ik ook vaak de andere kant mee: hele jonge kinderen die iemand verliezen of hebben verloren die belangrijk voor hen was. Dit was bijvoorbeeld het geval bij Nilo, een ontzettend lief jongetje van zeven jaar oud. Sinds het overlijden van zijn beste vriendje Sjoerd, was de doorgaans vrolijke en open Nilo een stuk stiller dan anders. Hij had weinig zin om te spelen en ging na school meteen naar zijn kamer, om daar alleen te zijn. Als zijn ouders zijn overleden vriend ter sprake brachten, dan reageerde Nilo niet. Zijn ouders hadden het een tijdje aan gekeken. Maar toen Nilo na een maand nog steeds zo teruggetrokken en stil was, hadden ze mij benaderd.

Poptalk

Nilo weet dat ik ben gestuurd door zijn ouders vanwege wat hij heeft meegemaakt. Op zijn gezicht is de opluchting af te lezen toen duidelijk werd dat ik niet kwam om met hem te praten. Bij binnenkomst had ik namelijk al meteen mijn bakken met Playmobil uitgestald. Na een aantal minuten wat aarzelend de ruimte te hebben rondgekeken, durfde hij naar de bak met Playmobilstukken te lopen. Eerst pakte hij een zandbak, met daarin verschillende schepjes en emmertjes. Ook heeft hij twee poppetjes in de zandbak gezet die kinderen moeten voorstellen. Eentje met een donkere huidskleur, eentje die blank is. Hij wees naar het blanke poppetje. ‘Die ene is Sjoerd, en die ander ben ik.’

Samen in de zandbak

Nilo vertelde dat Sjoerd en hij tijdens elke schoolpauze samen in de zandbak speelden. Met de poppetjes laat hij zien hoe hij de vriendschap beleefde, en hoe belangrijk die voor hem was. ‘En hoe is het nu met jou en Sjoerd?’ vraag ik dan voorzichtig. ‘Kun je dat ook laten zien? Het bruine poppetje zit bij de zandbak, het blanke poppetje mist. Ik vraag hem waarom hij daar alleen zit. Nilo is even stil. Dan klinkt het zacht: ‘Sjoerd moest in het ziekenhuis omdat hij ineens heel erg ziek werd. En toen… toen is hij niet meer teruggekomen.’ Er rolt een traan over zijn wang. Ook ik voel een brok in mijn keel. Ik vraag hem of hij een idee heeft waar Sjoerd nu is. Hij is weer even stil, en schudt dan zijn hoofd. Dat weet ik niet zo goed.’ Dan klinkt het vastbesloten: ‘Maar later zullen we weer samen zijn.’

Glimlach

In de volgende sessies zal ik verder gaan met de dankbare taak om Nilo verder te begeleiden in zijn proces van verdriet en rouw. Na deze eerste sessie heeft Nilo namelijk, met een glimlach op zijn gezicht, aangegeven dat ik nog een keer mag terugkomen. Hoeveel sessies er voor hem nodig zijn om alles een plekje te kunnen geven, en weer de ruimte te vinden om ook weer met andere kindjes te spelen, kan ik niet van tevoren zeggen. Ieder kind is uniek. Er is altijd een mogelijkheid voor een oplossing, en ik neem alle tijd om die, samen met het kind en jij als ouder, te vinden. En heel vaak is die oplossing dichterbij dan je denkt.

Uit eigen ervaring

Als geen ander weet ik hoe een ingrijpende gebeurtenis als het verliezen van een goede vriend je diep van binnen kan raken. Maar ik weet ook dat de kracht om door te gaan in je zit. Ik heb de Kinderhoeksteen opgericht om kinderen deze kracht te laten (her)ontdekken en te gebruiken. Het is mijn missie om het kind en het gezin een stapje in de goede richting te helpen. Zo leren zij allemaal, op hun eigen manier, om te gaan met de processen van rouw, verlies en verdriet.

februari 28, 2019

Tag Archief van: rouwverwerking kinderen