Tag Archief van: verliesbegeleiding


Rouw is een onderwerp dat we vaak liever uit de weg gaan, zeker binnen het onderwijs. Toch krijgen vrijwel alle scholen vroeg of laat te maken met een leerling die rouwt. Of het nu gaat om het verlies van een ouder, een grootouder, een broertje of zusje, of zelfs een klasgenoot – de impact is groot. Veel scholen proberen hierop voorbereid te zijn door een cursus of training te volgen, maar rouw laat zich niet vangen in een standaard protocol. Met alleen een cursus kom je er niet. Rouw draat een leerling zijn hele schoolcarrière mee en wanneer er bij een andere leerling of leerkracht iets gelijks voordoet wordt de rouw weer extra aangeraakt.


Rouw is geen vast stappenplan


Een cursus over rouw biedt waardevolle handvatten, maar rouw is voor iedereen anders. Elk kind rouwt op zijn eigen manier en tempo. Sommigen zoeken afleiding, anderen trekken zich terug. Er is geen standaardreactie, en dat maakt het lastig voor scholen om precies te weten hoe ze moeten handelen. Een vaste aanpak werkt niet. Wat wél werkt, is een open en flexibele houding waarin ruimte is voor het individuele proces van een leerling. Niet alleen wanneer de rouw actueel is maar ook wanneer het goed gaat met de leerling.


De rol van de school


Scholen spelen een belangrijke rol in de ondersteuning van rouwende leerlingen.Een veilige omgeving, begripvolle leerkrachten en een cultuur waar gevoelens besproken mogen worden zijn enorm waardevol in het rouwproces. Om zich daar goed op voor te bereiden, hebben scholen en leerkrachten meer nodig dan enkel theoretische kennis. Het vraagt om bewustzijn, empathie en vooral de bereidheid om het gesprek aan te gaan – keer op keer, ook lang nadat de eerste schok voorbij is. Ook midden in een rekenles of taalles als de rouw zomaar ineens naar boven komt, dan kan je het niet parkeren en eerst de rekenles willen afmaken.


Hoe kan een school écht helpen?

– Luisteren zonder te willen oplossen: Rouw is geen probleem dat gefikst kan worden, maar een proces dat erkend wil worden met name op de momenten dat het eigenlijk niet uitkomt (in de reken of taalles bijv)

– Ruimte geven aan emoties: Een kind mag verdrietig zijn, boos, afgeleid of zelfs lachen tussendoor – alles is normaal.

– Blijven checken: Niet alleen in de eerste weken, maar ook na maanden of zelfs jaren nog vragen hoe het gaat en stilstaan dat bij elk nieuwe verlies het oude weer getriggerd kan worden.

– Een rouwvriendelijke schoolcultuur creëren: Waar verlies bespreekbaar is en kinderen zich gesteund voelen door zowel leerkrachten als klasgenoten. Waar kinderen leren over emoties en hoe je deze kan reguleren.


Een doorlopende inspanning


Een cursus kan een mooie basis zijn, maar het belangrijkste is wat er daarna gebeurt. Rouwondersteuning vraagt om een voortdurende inspanning en een cultuur waarin verlies en verdriet niet weggestopt worden, maar er mogen zijn. Pas dan kan een school een echte steunpilaar zijn voor rouwende kinderen.


De dood is een onderwerp waar we vaak liever niet aan denken. Toch is het een onlosmakelijk deel van ons leven. Zodra we geboren worden, weten we dat de dood uiteindelijk zal komen. Waarom voelt het dan zo ongemakkelijk om erover te praten? Zeker met kinderen, die met een natuurlijke nieuwsgierigheid vragen stellen over wat de dood betekent. In deze blog ontdek je hoe je op een open, simpele en soms luchtige manier met je kinderen over de dood kunt praten.
De nieuwsgierigheid van een kind

De nieuwsgierigheid van een kind


Waar volwassenen de dood vaak associëren met verdriet en verlies, zien kinderen het eerder als een raadsel. Ze stellen vragen als: “Wat gebeurt er als je doodgaat?” of “Doet doodgaan pijn?” Deze nieuwsgierigheid biedt een prachtige kans om eerlijk en open te praten. Door antwoorden simpel te houden en kinderen ruimte te geven voor hun eigen ideeën, help je hen begrijpen dat de dood erbij hoort.

Breek het ijs met een grapje


Het bespreken van de dood hoeft niet zwaar te zijn. Humor kan juist heel krachtig zijn. Stel, je kind zegt: “Misschien word ik een sterretje als ik doodga.” Dan kun je daar luchtig op reageren met: “Hopelijk ga je niet te fel schijnen, anders kan ik niet slapen.” Humor haalt de spanning weg en maakt ruimte voor verbondenheid.

Gebruik momenten uit het dagelijks leven


Het bespreken van de dood hoeft niet ingewikkeld of groot te zijn. Gebruik dagelijkse situaties als aanleiding. Vind je een dood vogeltje in de tuin? Vraag je kind wat het denkt dat er gebeurd is en maak er een klein ritueel van, zoals het begraven van het vogeltje en het planten van een bloemetje. Zulke momenten helpen kinderen begrijpen dat afscheid nemen normaal is en een ruimte en aandacht mag krijgen.

Hulpmiddelen: boeken en films


Er zijn tal van kinderboeken en films die helpen om het gesprek op gang te brengen. Denk aan Coco, Bambi of De Leeuwenkoning. Ook boeken zoals Wat als verdriet op bezoek komt of Toverdruppels bieden laagdrempelige manieren om emoties bespreekbaar te maken.

Een waardevolle levensles

Door de dood bespreekbaar te maken, geef je je kinderen een belangrijke les: leven en dood horen bij elkaar. Laat vragen toe, omarm stiltes, wees eerlijk en durf humor in te zetten. Zo geef je je kind niet alleen antwoorden, maar ook een gevoel van verbondenheid en begrip.

Benieuwd naar meer tips en inspiratie over dit onderwerp? Luister dan naar mijn podcast aflevering ‘Doodnormaal’ waarin ik dieper in ga op hoe je de dood een natuurlijke plek kunt geven in je gezinsleven.

Rouwen is een van de moeilijkste processen die we als mens kunnen doorlopen. Het voelt soms als een gevecht: tegen de pijn, de emoties en de onvermijdelijke leegte die het verlies achterlaat. Maar wat gebeurt er als je stopt met vechten en jezelf toestemming geeft om te rouwen? Wanneer je ruimte maakt voor wat je voelt, in plaats van het weg te duwen? 

Vechten tegen rouw 

Na een verlies willen we vaak controle houden. In de chaos aan emoties proberen we door te gaan en sterk te zijn. Emoties proberen we zoveel mogelijk te onderdrukken in de hoop dat het verdriet vanzelf weggaat. Maar rouw werkt niet zo. Het is geen proces dat je kunt overslaan of vermijden. Hoe harder je ertegen vecht, hoe zwaarder het voelt. De emoties stapelen zich op en zoeken uiteindelijk toch een uitweg, vaak op onverwachte momenten. 

Geef jezelf toestemming om te voelen

Wat gebeurt er als je jezelf toestemming geeft om te rouwen? Als je stopt met het onderdrukken van je verdriet en ruimte maakt voor wat er is? Rouw bestaat uit veel verschillende emoties: verdriet, boosheid, schuld, angst, en soms zelfs opluchting. Dat kan verwarrend zijn. Maar juist door die emoties toe te laten, geef je jezelf de kans om te helen.  

Toestemming geven betekent niet dat het verdriet opeens verdwijnt. Het betekent dat je het accepteert als onderdeel van je leven. Het betekent dat je mag huilen, dat je boos mag zijn, en dat je het even niet hoeft te weten. Je mag voelen wat je voelt, zonder oordeel. 

Ruimte voor emoties

Misschien denk je dat door je verdriet toe te laten, het alleen maar erger wordt. Maar het tegenovergestelde is vaak waar. Als je je emoties de ruimte geeft, zul je merken dat ze na verloop van tijd milder worden. Het verdriet wordt zachter, de scherpe randjes vervagen, en er ontstaat langzaam ruimte voor andere gevoelens: liefdevolle herinneringen, momenten van rust en soms zelfs dankbaarheid voor wat er was.

Stop met vechten

Rouwen en huilen zijn geen tekenen van zwakte. Het zijn juist een tekenen van moed. Het betekent dat je de realiteit onder ogen durft te zien, hoe pijnlijk die ook is. Door te stoppen met vechten tegen je emoties, geef je jezelf de kans om verder te komen. Je hoeft het niet alleen te doen en je hoeft ook niet alles in één keer te verwerken. Stap voor stap mag je voelen, helen en weer ademhalen.  

Mag jij van jezelf rouwen?

Wanneer je terugkijkt op je leven tot nu toe, zul je zien dat er veel dingen veranderd zijn. Gezinsuitbreiding, een nieuwe baan, verhuizing, ziekte, verlies… Die verandering voelt nu misschien als ‘gewoon’, maar is destijds vast niet ongemerkt voorbij gegaan. Grotere veranderingen gaan namelijk zelden vanzelf. Zeker niet als je een groot verlies hebt ervaren zoals het verlies van iemand waar je veel van houdt.

Als een kiezel in je schoen

Stel je voor dat je een kiezel in je schoen hebt. Bij elke stap voel je hem drukken, klein maar onontkoombaar. Dat is hoe rouw vaak voelt. Elke stap die je zet, herinnert je eraan dat het leven niet meer hetzelfde is. Toch geloof ik dat je zelfs met die kiezel in je schoen een weg kunt vinden om verder te gaan. Hoe? Dat kun jij alleen bepalen. Jij bent immers de enige die weet hoe het voelt. Het is daarom belangrijk om jezelf de ruimte te geven om te rouwen op jouw manier, zonder je zorgen te maken over wat anderen denken of verwachten. 

Verandering komt van binnenuit

Rouw dwingt ons vaak tot verandering, of we nu willen of niet. Je leert opnieuw hoe je moet leven in een wereld die niet meer compleet voelt. Dat proces is niet gemakkelijk, maar het begint met geloven in jezelf. Verandering hoeft niet groot of meeslepend te zijn. Soms is het een kleine stap: een dag beginnen zonder schuldgevoel, een moment van rust vinden in een storm van verdriet, of voor het eerst in lange tijd hardop lachen. Elke stap, hoe klein ook, brengt je dichter bij een nieuw evenwicht. 

Geloof in je eigen (veer)kracht 

Als rouw- en verliesbegeleider geloof ik in jouw (veer)kracht. Ik weet dat je meer aankunt dan je misschien denkt. Zelfs met die kiezel in je schoen kun je een pad vinden dat voor jou werkt. Het verlies blijft altijd een deel van je leven. Het gaat dus niet om het verwijderen van de kiezel, maar om het leren lopen ondanks de pijn. Dat mag je doen op jouw manier. Jij bent degene die het verschil maakt. Jij hebt de kracht om, stap voor stap, te leren leven met je verlies.


Ik geloof in jou. Geloof jij ook in jezelf? 

Een kijkje in de keuken van rouw- en verliesbegeleiding bij De Kinderhoeksteen:

Zeventien jaar ben je. En chronisch ziek. Zo oneerlijk! Leeftijdsgenoten staan volop in het leven, ronden de middelbare school af, kiezen een vervolgstudie en dromen over op kamers wonen. Hoe jouw toekomst eruit gaat zien? Je hebt geen idee. Het is heftig om steeds meer te beseffen dat je niet beter kan worden. Je hebt geen idee wat je moet met je emoties, met je leven, met je toekomst. Het is één grote mix van chaos en onzekerheid. Logisch dat je je afvraagt wat het allemaal waard is, waar je het voor doet. Het leven raast aan je voorbij terwijl jouw wereld een stuk kleiner is geworden.

De tijd van je leven? Niet dus!

Je tienertijd zou de tijd van je leven moeten zijn. Een periode waarin je de wereld gaat ontdekken, met al zijn uitdagingen en verleidingen. En dan bedoel ik niet de uitdagingen die jíj nu op je pad hebt gekregen. Je hebt nergens energie voor en terwijl we samen aan tafel zitten vecht je tegen je verdriet. Maar je tranen mogen er zijn. Laat ze maar komen. Je hoeft het niet allemaal te weten. En je stuurloos en eenzaam voelen is niet meer dan normaal. Want welke zeventienjarige weet hoe je om moet gaan met een chronische ziekte?

Rouwen om alles wat je niet gaat meemaken

Als rouw- en verliesbegeleider loop ik elke week een stukje mee met veel verschillende mensen. Gezinnen waarbij een ouder is overleden, ouders die een kind zijn verloren en geliefden die hun wederhelft voor altijd moeten missen. 

Ook bij chronische ziekte hoort een rouwproces. Rouw om alles wat jij moet laten, terwijl een ander het wel kan. Rouw om alle dromen die je los moet laten, dingen die je zo graag had willen doen, meemaken en ervaren. We noemen het ‘levend verlies’. Het is een zoektocht naar betekenis en ingeving. Een rouwreis die net zo uniek is als ieder ander pad van rouw.


Heb jij in je leven te maken met rouw om het verlies van een dierbare? Of heb je te maken met levend verlies? Dan loop ik graag een stukje met je mee. Neem gerust vrijblijvend contact op.

Iemand verliezen waar je veel van houdt, heeft impact op elk onderdeel van je leven. Wanneer je na het overlijden van een dierbare weer aan het werk gaat, neem je het verdriet en de rouw met je mee. Een pittige uitdaging voor degene die rouwt, maar ook voor collega’s en werkgevers lang niet altijd gemakkelijk. […]

Een van de meest uitdagende aspecten van het ouderschap is het omgaan met de moeilijke vragen die kinderen stellen. Een vraag die vaak naar voren komt en die ons als ouders soms met een brok in de keel achterlaat, is: “Doet doodgaan pijn?” Het beantwoorden van deze vraag kan een emotionele achtbaan zijn, maar het is belangrijk om eerlijk en begripvol te zijn terwijl we onze kinderen helpen een beter begrip van de dood te ontwikkelen.

Wees eerlijk, maar eenvoudig

Kinderen hebben recht op eerlijke antwoorden, maar ze hebben ook behoefte aan informatie die past bij hun leeftijd en begripsniveau. Gebruik eenvoudige bewoordingen en vermijd te veel details die ze mogelijk niet kunnen begrijpen.

Wat is pijn?

Voordat we de vraag beantwoorden, is het nuttig om het concept van pijn uit te leggen aan onze kinderen. We kunnen voorbeelden gebruiken van kleine pijntjes die ze hebben ervaren, zoals het stoten van hun teen of het hebben van een kiespijn. Leg uit dat wanneer mensen doodgaan, hun lichaam stopt met werken. Hierdoor voelen ze geen pijn meer. Leg uit dat als iemand ziek of gewond is voordat ze sterven, ze misschien wel pijn hebben gehad voordat ze overleden zijn, maar dat ze zich nu niet meer ongemakkelijk voelen.

Alle emoties mogen er zijn

Herinner je kind eraan dat het normaal is om verdrietig te zijn als we afscheid moeten nemen van iemand van wie we houden. Moedig hen aan om hun gevoelens te uiten en laat hen weten dat ze altijd met jou kunnen praten als ze vragen hebben of zich verdrietig voelen. Ook jij als ouder mag emoties laten zien. Zo leer je je kinderen dat ze deze niet weg hoeven te stoppen. Als je daarbij ook kunt laten zien of benoemen hoe jij jezelf weer reguleert en kalmeert, kunnen ze daar ook weer van leren.

Geef je kinderen, na het beantwoorden van de vraag, tijd en ruimte om meer vragen te stellen als ze die hebben. Het kan zijn dat ze later nog vragen hebben naarmate ze meer over het onderwerp nadenken, dus wees geduldig en begripvol.

Vind de weg in het land van rouw

Het beantwoorden van vragen over de dood kan voor ons als ouders net zo moeilijk zijn als voor onze kinderen om ze te stellen. Maar door eerlijkheid, begrip en openheid te tonen, kunnen we onze kinderen helpen deze moeilijke concepten te begrijpen en hen troost bieden in tijden van verdriet. Is rouw een heel actueel onderwerp in jullie gezin en kom je er samen even niet uit? Dan is het ook helemaal ok om hulp te vragen. Dat kan in je sociale netwerk zijn of bij een professional. Als rouw- en verliesbegeleider loop ik graag een tijdje met jullie mee om de weg te vinden in het land van rouw. Heb je daar behoefte aan? Neem dan vrijblijvend contact op om te kijken wat ik voor jullie kan betekenen.

Soms gebeuren er dingen in het leven die ons diep raken, zoals het verlies van een kind, ouder of partner. En als dat verdriet ons overspoelt, voelt het soms alsof we de grip op de realiteit verliezen. Maar weet je, het is helemaal oké om je zo te voelen. Rouwen is eigenlijk een heel normale reactie als we iemand missen die voor ons heel belangrijk is.

Chaos aan emoties

Als je een dierbare verliest, komt er een chaos aan emoties op je af. Het verdriet van hun afwezigheid, de leegte die ze achterlaten, en soms zelfs het gevoel dat je de controle verliest over alles. En dan kun je jezelf afvragen: “Ben ik gek aan het worden?” Het antwoord is nee. Het is niet raar om verdrietig, energieloos, vermoeid of boos te zijn na het verlies van iemand van wie je houdt. Het laat juist zien hoeveel je om die persoon geeft.

Rouw volgt geen vast patroon

Belangrijk is dat je jezelf toestaat om te voelen wat je voelt en dit niet veroordeelt. Rouwen volgt geen vast patroon; het gaat door ups en downs, gevuld met verdriet, boosheid en uiteindelijk acceptatie van het rouwproces. En dat is helemaal normaal. Het is als een persoonlijke reis die je op jouw manier mag doorlopen.

Je bent niet alleen

Het is ook goed om te weten dat je niet alleen bent. Het is prima om je gevoelens te delen met vrienden, familie of iemand anders die je vertrouwt. Soms kan praten echt opluchten en je het gevoel geven dat je er niet alleen voor staat.

Als rouw- en verliesbegeleider begrijp ik dat het moeilijk kan zijn. Maar onthoud, je hoeft jezelf niet te veroordelen. Het is oké om verdrietig te zijn, en het is oké om hulp te zoeken als je het nodig hebt. Doe vooral waar jij behoefte aan hebt en niet per se wat de omgeving van je verwacht.

Dus als je je afvraagt of je gek wordt door het verlies van iemand die je dierbaar is, onthoud dan dat het normaal is om te rouwen. Het is een teken van liefde en menselijkheid. Geef jezelf de ruimte om te voelen en te helen op jouw eigen manier, zonder je zorgen te maken over wat anderen zeggen. Je bent niet alleen, en het is helemaal oké om je verdriet te ervaren op jouw unieke manier.

We kunnen ons allemaal voorstellen dat rouw en verlies een grote impact op je leven kunnen hebben. Toch schakelen we vaak pas hulp in ná een overlijden. In de chaos van het rouwproces kan een rouw- en verliesbegeleider je helpen om het overzicht te houden en aan de slag te gaan met je emoties. Maar wist je dat je daar ook al vóór het overlijden mee aan de slag kan. Bij ziekte in het gezin is professionele verliesbegeleiding enorm waardevol voor kinderen en volwassenen.

Waarom is verliesbegeleiding zo waardevol

Iedere situatie is uniek. Hierdoor is ook het zwaartepunt van de verliesbegeleiding voor ieder gezin anders. Toch zit er voor iedereen die te maken gaat krijgen met verlies waarde in verliesbegeleiding:

Aan de slag met je gevoelens

Het is oké om te praten over hoe je je voelt. Als iemand gaat overlijden, is het fijn om te kunnen praten over angst, verdriet en alle andere emoties. Daarbij is het ook belangrijk om te leren voelen in je lijf. Dáár worden de sporen opgeslagen van het verlies, de gebeurtenis en de rouw. 

Herinneringen maken

Het is waardevol om tijd door te brengen met degene die er binnenkort niet meer zal zijn. Samen dingen doen en herinneringen maken kan helpen.

Dingen regelen

Het is goed om vooraf te praten over wat iemand graag zou willen voor of na hun overlijden. Dat kan geruststellend zijn voor iedereen.

Steun voor familie

Iedereen in de familie kan steun gebruiken. Praten, luisteren en samen zijn kan helpen om elkaar te steunen.

Bereid Je Voor op Verdriet

Het kan helpen om alvast te begrijpen dat het verdriet na een verlies normaal is. Het kan je voorbereiden op wat komen gaat.

Verliesbegeleiding voor jouw gezin

Als rouw- en verliesbegeleider kom ik zowel vóór als na de dood in gezinnen om ondersteuning te bieden aan kinderen en volwassenen. Verliesbegeleiding vóór de dood helpt bij het afscheid nemen en biedt ruimte voor iedereen om met dit moeilijke deel van het leven om te gaan. Ben je benieuwd of ik iets voor jouw gezin kan betekenen? Neem dan gerust contact met mij op. Je moet het wel zelf doen, maar niet alleen.

Er kunnen allerlei redenen zijn waarom je een rouw- en verliesbegeleider hebt ingeschakeld. Het liep niet lekker in het gezin door een verlies, er is een dierbare komen te overlijden en je wist niet goed hoe daarmee om te gaan of er is sprake van langdurige ziekte. Extra hulp inschakelen is dan heel verstandig en vaak zeer helpend. Maar een traject met een rouw- en verliesbegeleider is slechts tijdelijk en erop gericht het na verloop van tijd weer zelf te kunnen. Hoe gaat het verder na de therapie?

Overlevingsstrategieën

Wanneer er iets heftigs gebeurt zoals de ziekte of het overlijden van een dierbare, hebben we als volwassenen allerlei overlevingsstrategieën die we kunnen inzetten. We storten ons op het werk, het huishouden, de kinderen – allemaal manieren om even niet geconfronteerd te hoeven worden met ons gevoel. Kinderen kunnen deze strategieën kopiëren, zodoende weerspiegelen ze vaak feilloos de onderliggende gevoelens die de ouder(s) probeert te onderdrukken. Om een traject bij de rouw- en verliesbegeleider succesvol af te ronden, dient de begeleiding op het hele gezinssysteem gericht te zijn, en is dus de betrokkenheid van het volledige gezin noodzakelijk.

Visueel inzichtelijk

Een traject wordt vaak opgestart vanuit de hulpvraag gericht op het kind. Als rouw- en verliesbegeleider bied ik ook een onafhankelijke en veilige plek om de gevoelens te uiten. Het kind hoeft dan niet last te hebben van een loyaliteitsconflict: ze willen vaak niet zeggen dat het bijvoorbeeld lastig is dat mama verdrietig is, want dan wordt mama nóg verdrietiger. Maar dit soort gevoelens spiegel ik ook terug naar de ouders, omdat deze wisselwerking erg belangrijk is. Hierbij gebruik ik graag POPtalk om visueel inzichtelijk te maken wat het kind voelt en ervaart vanuit zijn of haar belevingswereld. Veel ouders ervaren dat als erg verhelderend.

Samen stilstaan

Door te ontwarren welke factoren bij het kind spelen en welke factoren bij de ouders, helpt dat handvatten te ontwikkelen voor na de therapie. Maar ook adviseer ik ouders weer dingen als gezin te gaan doen. Het leven raast maar door, maar probeer eens vaker met elkaar stil te staan. Door momenten te hebben voor leuke activiteiten en momenten samen, ontstaat er ook ruimte om met elkaar bij een verlies of gevoel stil te staan en het te benoemen. Dat hoeft niet altijd lang te duren, maar door geregeld de tijd hiervoor te nemen leert het kind dat er mogelijkheden zijn voor gevoelens en toenadering tot elkaar.

Stapsgewijs afbouwen

Aan de hand van de therapie en dit soort adviezen, verbetert het gedrag van het kind vaak geleidelijk. Dan bouw ik de therapie stapsgewijs af. In het begin kom ik wekelijks of tweewekelijks, afhankelijk van hoeveel het kind aankan. Vervolgens komt daar steeds meer tijd tussen te zitten. De momenten dat ik er ben, gebruiken we dan ook als reflectie- en evaluatiemomenten. We bespreken moeilijke momenten, herhalen wat we eerder bespraken en mijn rol verdwijnt steeds meer naar de achtergrond. De ouders pakken het gemakkelijker zelf op en snappen na een gesprek steeds sneller wat er is gebeurd.

Geen vast stramien

Een traject volgt nooit een vast stramien en het natraject dus ook niet. Dat is ook logisch. Iedere situatie is weer nieuw en anders dan bij andere gezinnen. In sommige gevallen loop ik wel twee jaar mee. Kinderen rouwen immers in stukjes, daardoor duurt het soms wat langer. Het kind is per slot van rekening ook druk aan het ontwikkelen. Ontwikkelen en rouwen gaat maar moeilijk tegelijk en dat is heel normaal. Samen zoeken we naar een manier waarop het gezin weer wat meer in evenwicht komt en jullie het weer samen kunnen oppakken.