Tag Archief van: ziekte in gezin

Heb je je ooit afgevraagd hoe een kind zich voelt wanneer een van zijn ouders ziek is? Stel je voor dat je slechts 9 jaar oud bent, bijna 10, en je moeder heeft borstkanker gehad. Ze moest vaak naar het ziekenhuis voor zware behandelingen, en jij herinnert je vooral dat ze er niet was, zowel lichamelijk als emotioneel. Ik sprak erover met een jongen in een gezin waar ik kom. Zijn oprechte woorden raakten me diep.

De pijn van het gemis

In de periode dat zijn moeder borstkanker had, was de jongen nog erg jong. Maar hij herinnert zich die tijd nog goed. Samen met zijn moeder waren we in gesprek en vroeg ik hem wat het ergste van die tijd was, dat hij zich nog kon herinneren. “Dat je er niet was”, antwoordde hij. Die simpele zin onthulde de pijn van het gemis, de tijd dat zijn moeder er niet kon zijn op de manier die hij nodig had. 

Zijn uitspraak riep schuldgevoelens op bij zijn moeder. Het raakte zijn moeder op een manier die je je niet kunt voorstellen. Ze heeft er alles aan gedaan om er te zijn voor haar kinderen, ondanks de ziekte en de zware behandelingen. Maar vanuit het perspectief van het kind voelde het anders. Eigenlijk zegt hij daarmee “Ik heb je zo gemist in die tijd en ik had je zo hard nodig”.

Behoefte aan steun

De open en eerlijke reactie van de jongen laat zien welke impact het op kinderen heeft als een ouder vecht tegen een ziekte. Het laat zien hoe een kind die leegte ervaart, zelfs als zijn ouders hun uiterste best doen om er te zijn. Het is geen beschuldiging, maar een uiting van zijn verlangen en behoefte aan steun.

Er is geen gids voor het omgaan met ziekte in een familie, maar begrip en open communicatie zijn cruciaal. Voor een kind kan het lastig zijn gevoelens te uiten, omdat hij niet ‘tot last wil zijn’ in een toch al moeilijke tijd. Merk je dat je kind zich afsluit? Schakel dan hulp in van een buitenstaander waar hij ongefilterd zijn verhaal kwijt kan. Dat een vriend of familielid zijn, of een rouw- en verliesbegeleider. Zo kwam ik ook als rouw- en verliesbegeleider terecht in het gezin van deze jongen. Samen werkten we aan open communicatie en maakten we ruimte voor alle gevoelens. Op die manier werkten we ook aan de onzichtbare pijn van afwezigheid.

Ziekte of verlies in het gezin

Heb jij in je gezin te maken met ziekte of verlies? Aarzel dan niet om contact op te nemen om te kijken of ik iets voor jullie kan betekenen. Ik loop graag een tijdje met jullie mee.

Hoe geef je vorm aan het ouderschap als je kind ongeneeslijk ziek is? Wat zou je je kind graag beschermen tegen al het lijden. Je wil een goede ouder zijn voor je zieke kind, maar ook voor eventuele andere kinderen in je gezin. Het ‘gewone’ dagelijkse leven gaat door, terwijl jouw leven op zijn kop staat. Ook in de nasleep van het verlies van je kind kan het moeilijk zijn om je weg te vinden. Hoe geef je betekenis aan het leven nu je kind er niet meer is?

Jouw unieke rouwpad

Het is goed om te weten dat iedereen anders rouwt. Er is geen goed of fout. Je mag jezelf de ruimte geven om te rouwen op jouw eigen unieke manier, zonder oordeel. Erken de chaos aan emoties en de complexiteit van rouw. Het wordt niet geleidelijk minder. Rouw heeft pieken en dalen en heel veel verschillende emoties. Dat is volkomen normaal.

Blijvende liefde voor je overleden kind

Het vinden van betekenisvol ouderschap betekent ook het herdefiniëren van je rol als oude. Het verliezen van je kind heeft impact op elke vezel in je lijf en op elke stap die je als ouder zet. Je kunt je kind niet meer knuffelen, opvoeden of troosten, maar de liefde voor je kind blijft voortbestaan. Het kan helpen om creatieve manieren te vinden om die liefde te uiten. Je kunt bijvoorbeeld een herinneringsaltaar in huis maken, een jaarlijkse herdenkingsceremonie organiseren of brieven schrijven aan je overleden kind. 

Betekenisvol ouderschap door steun aan anderen

Om betekenisvol ouderschap in te vullen kun je je kind ook blijven eren door je in te zetten voor anderen. Je kunt andere ouders in rouw steunen, vrijwilligerswerk doen of betrokken zijn bij liefdadigheidsinstellingen. Daarbij kun je kiezen voor organisaties die passen bij de interesses of passies van je kind, of bijvoorbeeld bij de ziekte waaraan je kind is overleden. Door jezelf in te zetten voor zaken die je kind na aan het hart lagen, kun je hun leven voortzetten en betekenis geven aan je ouderschap. Sommige ouders richten een stichting op met de naam van hun kind, om zo het bestaansrecht van hun overleden kind te borgen. De naam van je kind blijft dan genoemd worden, dat is zo belangrijk! 

Ervaringen en gevoelens delen

Rouw kan bijzonder eenzaam voelen, zelfs als je nooit alleen bent. Zoek steun bij andere ouders in rouw of bijvoorbeeld bij een rouw- en verliesbegeleider. Het delen van je ervaringen en gevoelens met mensen die hetzelfde hebben meegemaakt, kan een bron van troost en begrip zijn. En vergeet niet om ook met je partner in gesprek te blijven. Jullie zijn allebei een kind verloren. Hoe je dat beleeft is voor iedereen anders, maar door te blijven verbinden kunnen jullie elkaar ondersteunen in het vinden van betekenis in het ouderschap na verlies.

Zorg goed voor jezelf

Goed voor jezelf zorgen is enorm belangrijk in tijden van rouw. Toch wordt hier vaak maar weinig aandacht aan besteed. Met je verstand op nul probeer je vooral te overleven en niet teveel te voelen. Maar rouw put je emotioneel, fysiek en mentaal uit. Heb compassie voor jezelf, neem rust wanneer dat nodig is, doe dingen waar je van oplaadt en geef jezelf emotionele toestemming om te rouwen op jouw eigen tempo.

Sta jezelf ook emotioneel toe om weer te mogen genieten. Je hoeft niet te lijden zoals je kind heeft geleden. Rouw kent pieken en dalen, goede en slechte dagen. Je mag genieten van de fijne momenten. Door goed voor jezelf te zorgen, kun je er (op den duur) ook beter voor anderen zijn en je betekenisvol ouderschap voortzetten.

Leef een leven vol betekenis en liefde

Jij blijft voor altijd de ouder van je overleden kind, een papa of mama met lege armen. Het verlies van een kind is onherstelbaar, maar betekenisvol ouderschap kan een bron van kracht en heling zijn. Door je liefde voort te zetten, de naam van je kind blijven noemen en jezelf te omringen met steun, kun je een betekenisvolle weg vinden in het ouderschap na het verlies. Het is een reis die moed, veerkracht en compassie vereist. Je mag er zijn en je mag leren om anders vast te houden vanuit liefde en betekenis.

Wat zou het makkelijk zijn als er een standaard stappenplan is dat je kunt volgen als je te maken hebt met rouw- en verlies. Een to-do-lijst waar je taken kunt afvinken tot je klaar bent. Duidelijk voor jou en duidelijk voor je omgeving. Maar helaas bestaat er geen blauwdruk voor rouw. Ieder rouwpad is uniek, anders, eigen. En rouw is in de praktijk nooit écht klaar. 

Geen blauwdruk voor rouw

Op het moment dat je een geliefde verliest, staat je wereld op zijn kop. Alles staat even stil, terwijl anderen ‘gewoon’ verder gaan. De emoties die je ervaart zijn hartverscheurend en chaotisch. Bovendien komen ze bovenop al je dagelijkse taken. Het is hard werken om daar mee om te gaan! 

Voor de omgeving is het ook ingewikkeld. Mensen om je heen gaan op hun eigen manier om met het verlies. Het verlies heeft voor iedereen een andere betekenis. Familie, vrienden en kennissen willen je helpen, maar eigenlijk weet niemand waar hij écht goed aan doet. Na een tijd van intensieve hulp (kookroosters, schoonmaken, bezoekjes, noem maar op) volgen vaak ook de goedbedoelde adviezen en opmerkingen: ‘het is tijd om door te gaan’, ‘verman je’ of ‘gelukkig heb je je kinderen nog’. Maar niemand kan voor jou bepalen hoe je verder moet. Het is aan jou om een nieuwe toekomst vorm te geven en om te leren gaan met de chaos aan emoties die het verlies teweeg heeft gebracht. Het is jouw weg, het zijn jouw keuzes. Maar de omgeving is wél belangrijk, omdat we behoefte hebben aan mensen om ons heen. We willen bij mensen horen, ergens onderdeel van zijn, eigen regie hebben en vooruitkomen in het leven. Dat komt voort vanuit drie psychologische basisbehoeftes die we allemaal hebben, of we nu wel of niet te maken hebben met rouw: Autonomie, relatie en competenties. Als er te weinig in deze behoeften wordt voorzien, raken we van koers. Zéker in tijden van rouw, waarin je veilige basis wegvalt…

Dat er geen blauwdruk voor rouw bestaat, betekent ook dat je het niet goed of fout kunt doen. Door dicht bij jezelf te blijven, voor jezelf te zorgen en je intuïtie te volgen (en dus je basisbehoeftes weer te vervullen), ontdek je stap voor stap de route van jouw unieke rouwpad.

DURV – Gewoon doen joh!

Op jouw unieke rouwpad, sta jij aan het roer. Maar dat betekent niet dat je het helemaal alleen moet doen. Een luisterend oor van een bondgenoot kan al zoveel betekenen. Het is niet erg om om hulp te vragen als je het niet redt. Dat kan hulp zijn van mensen om je heen óf van een professional. Een rouw- en verliesbegeleider kan een tijdje met je oplopen om je te helpen je weg te vinden. Ga je liever op eigen houtje aan de slag, maar wil je wel handvatten om je daarbij te helpen? Het online programma DURV is gemaakt voor jonge weduwen en weduwnaars in de bloei van hun leven (25-55 jaar) en zit vol informatie en opdrachten om je te ondersteunen. De E-health helpt je om stil te staan en te kijken naar wat jij nodig hebt. Het geeft inzicht in jouw eigen emoties en hoe je weer kunt verbinden met jezelf en je omgeving.

Jouw eigen verhaal is de start van het rouwpad waarop je terecht bent gekomen. Sta eens stil en blik eens terug. Waar sta je nu? En wat heb je nodig?

Meer weten over DURV of je direct aanmelden voor de E-health? ! of meld je aan via info@dekinderhoeksteen.nl.

Als leven overleven wordt door dat je een partner verliest, wordt je overvallen door hevige emoties. Ook het grote gevoel van leegte en eenzaamheid hoort bij rouw. Zélfs als je voortdurend omringd wordt door vrienden en familie, kun je aan dat gevoel vaak niet ontsnappen.

Alle hens aan dek

Wanneer een partner overlijdt, komt praktische hulp vanuit de omgeving vaak snel op gang. Mensen komen op bezoek om je te troosten en bij te staan, er worden kookroosters gemaakt om maaltijden te verzorgen en ook andere taken worden je met liefde uit handen genomen. Het is een manier om handen en voeten te geven aan betrokkenheid, omdat dat vaak het enige is dat je omgeving voor je kan doen. Zo proberen ze je last te verlichten en je ruimte te geven voor rouw en verdriet.

Niet alleen, toch eenzaam

Door je niet of weinig alleen te laten, hopen vrienden en familie eenzaamheid te voorkomen. Het is voor hen dan vaak ook moeilijk te bevatten dat jij je juist dan tóch heel eenzaam voelt. Eenzaam omdat je partner er niet meer is. Eenzaam omdat die ene, met wie je alles deelde, is overleden. Eenzaam omdat je aan het einde van de dag zelf het licht uit moet doen voor je in een leeg bed gaat liggen. Ook als je niet alleen bent, kun je je bijzonder eenzaam voelen…

Een leegte die niemand kan vullen

Na het verliezen van een partner, zal je leven nooit meer hetzelfde zijn. Het kost tijd om het verlies te verweven in je leven en eenzaamheid zal moeten slijten. Dat gaat met kleine stapjes. De leegte die is achtergebleven kan door familie en vrienden niet worden opgevuld, hoe graag zij dit ook zouden willen. Maar je kunt er wel met hen over praten. Over wat je mist, over hoe dat voelt. Ben je niet graag alleen? Dan kun je je omgeving vragen om vaak langs te komen. Wil je dat liever niet? Dan mag je dat ook eerlijk uitspreken.

Als rouw- en verliesbegeleider is iedere werkdag anders. Wat is het mooi om betrokken te zijn in de levens van anderen, hen te kunnen bemoedigen en inzichten te kunnen geven. En dat dit ook mijzelf hele mooie inzichten oplevert, is alleen maar mooi meegenomen. In dit blog geef ik een kijkje in de keuken en neem ik je mee in een werkdag die mij opnieuw leerde hoe belangrijk het is om een ander écht te zien, om gezien te worden.

Bewondering en respect

Terwijl ik in de auto onderweg ben naar mijn tweede afspraak van die dag, denk ik na over wat ik net gezien heb. Een vrouw, een moeder, die haar hele leven in teken heeft gezet van de zorg voor haar zoon. We spraken over betekenisgeving en levensvragen. Diepe vragen die leven bij deze moeder van een zorgintensief kind. Ze bekijkt het leven van dag tot dag, geniet van de kleine dingen en staat krachtig en positief in het leven. Het gesprek heeft diepe impact op mij gemaakt en ik heb enorme bewondering voor hoe kwetsbaar zij zich openstelt. Wat heb ik een respect voor deze krachtige vrouw en haar gezin.

Ik bedenk me hoe belangrijk het is om dit als zorg- of hulpverlener uit te spreken naar de mensen met wie je werkt. Positieve woorden die hen laten merken dat ze gezien worden als mens. Dat jij hen als hulpverlener écht ziet.

Een weg vol tegenslagen

Tijdens mijn volgende afspraak spreek ik met jonge ouders die veel ballen in de lucht moeten houden: Zij zijn een kindje verloren en zitten vol zorgen over de gezondheid van hun pasgeboren dochtertje, ze hebben vragen over opvoeding en willen gezien en gehoord worden als mens, als ouders. Uit hun verhalen blijkt hoe vaak dit in de hulpverlening nog mis gaat. De hulpverlenersgeschiedenis van dit gezin heeft zijn sporen nagelaten. Ze zijn moe en er lijkt geen einde te komen aan de tegenslagen op hun pad. Ik help hen door overzicht en inzicht te geven, door handvatten aan te reiken en ze te bemoedigen. Opnieuw merk ik hoe belangrijk het is dat mensen gezien worden, dat ze horen dat ze het goed doen, dat ze er toe doen.

Gezien worden als mens

Na die twee afspraken heb ik even de tijd voor wat praktische taken. Ik werk de administratie bij, pak nieuwe aanmeldingen op, voer telefoongesprekken en vul mijn agenda met nieuwe afspraken. Aan het einde van de middag voer ik nog een gesprek met een aanstaande nieuwe collega. Zij wil zich graag aansluiten als hulpverlener bij FLOW. Het is een heerlijk inspirerend gesprek vol herkenning.

Moe, maar voldaan eindig ik mijn werkdag, waarin ‘gezien worden als mens’ de rode draad vormde. Bij thuiskomst word ik enthousiast door mijn kinderen begroet en daarmee is voor mij de cirkel rond: Ook ik ervaar dat ik gezien word.

Kind beschermen

Wanneer je werkt met zieke mensen, maak je van dichtbij mee hoeveel impact dat heeft op iemands leven. Het leven van de zieke zelf, maar ook zeker op dat van familieleden. Ouders zijn veel energie kwijt aan andere zaken dan gewoonlijk en maken zich zorgen, maar ook de kinderen zijn vaak bang of onrustig. Ziekte is nooit gemakkelijk, daarom is het belangrijk oog te hebben voor de betrokkenen om deze periode zo goed mogelijk door te komen. Een integrale begeleiding is daarbij gewenst.

Een kind wil je beschermen, dat is het natuurlijke instinct van veel ouders en andere volwassenen. Logisch, een kind is nog jong en in die zin kwetsbaarder. Maar ook andersom kan het gelden: het kind wil de ouder niet belasten met zijn of haar verdriet. Wanneer we onder het mom van ‘bescherming’ een kind weghouden van ziekte en dood of daar om een andere reden niet goed over gepraat wordt, kan dat later voor problemen zorgen. Het nemen van gepast afscheid, begrip voor een ziek familielid dat minder kan of voorbereid worden op wat er gaat gebeuren, is namelijk erg belangrijk. Een kind heeft al minder controle over zijn of haar leven dan een volwassene. Wanneer het dan voor onverwachte grote gebeurtenissen komt te staan, is het helemaal moeilijk grip te houden.

Aandacht voor emotionele zorg

Als rouw- en verliesbegeleider en kinderverpleegkundige heb ik vaak gezien dat broertjes en zusjes van zieke kinderen (onbewust) worden afgeschermd van de situatie. Dat ontstaat vaak doordat de kinderen tijdens (ziekenhuis)afspraken naar oppas of opa en oma worden gebracht. Wanneer het zieke kind vervolgens overlijdt, komt dat als een enorme schok. Daarom vind ik het belangrijk dat kinderen in een traject worden meegenomen, zodat de kans verkleint dat ze later vastlopen in de rouw. Ouders vinden het vaak lastig te weten wat ze nu het best kunnen doen en wat ze wel of niet moeten zeggen. Vaak wenden ze zich tot de verzorgenden en medici. Zorgpersoneel vervult dan ook vaak een belangrijke adviserende rol. Daarom is het belangrijk ook aandacht te hebben voor de emotionele zorg en de beleving van alle gezinsleden in een medisch traject.

Contact

In een tijd van sociale afstand zien we steeds meer het belang van aandacht voor emotionele begeleiding bij ziekte. Toch mag er meer kennis bestaan over het belang hiervan. Vooral een stuk intervisie en supervisie kan heel belangrijk zijn. De sleutel schuilt wat dat betreft in het contact tussen de rouw- en verliesbegeleider en de verantwoordelijke medici. Zo heb ik steeds vaker contact met een (kinder)arts, waarbij ik een adviserende rol heb op het gebied van psychosociale hulp thuis. Deze korte lijnen zijn erg prettig, op die manier kunnen gezinsleden op een goede manier geadviseerd worden en weten ze dat er ondersteuning mogelijk is. Ook ontstaat er zo steeds meer integrale samenwerking, wat leidt tot meer stressreductie bij het gezin als ze thuis zijn.

Integrale samenwerking

Een integrale samenwerking kan de basis vormen voor een gezond herstel na ziekte of een overlijden. Er kan daarmee veel winst behaald worden voor ouders, kinderen én mensen in de zorg. Op die manier hoeft geen van de partijen het gevoel te hebben er alleen voor te staan of op zichzelf aangewezen te zijn. Goede zorg valt of staat bij aandacht voor de mens, zowel lichamelijk of emotioneel. Graag ondersteun ik daarbij.

De Kinderhoeksteen

Bij De Kinderhoeksteen kunnen ouders en kinderen terecht wanneer zij psychosociale ondersteuning nodig hebben tijdens of na ziekte of een overlijden. Maar ook ondersteun ik zorgpersoneel bij deze taken. In mijn ervaring als kinderverpleegkundige merkte ik dat omgaan met rouw en verlies niet tot het standaard lespakket behoort. Toch is het een niet te onderschatten onderdeel van het werk. Dit hoef je niet alleen te doen. Bij De Kinderhoeksteen help ik je graag.

Grote of kleine gebeurtenissen kunnen littekens achterlaten. Letterlijk, na een val of door een ongelukje. Maar ook figuurlijk, na een nare ervaring of heftige gebeurtenis. Wanneer een gezinslid ziek wordt, werkt dat dan ook door op de andere leden van het gezin. Zeker kinderen kunnen hierdoor soms in de knel raken. Het is dan ook belangrijk de juiste begeleiding aan te bieden aan de (andere) kinderen in het gezin die te maken hebben met ziekte en overlijden.

Tijdig ingrijpen

Wanneer een gezinslid ziek is, kan er soms een lang traject aan een overlijden vooraf gaan. In andere gevallen wordt het gezinslid beter of is er juist sprake van een kort ziekbed. Hoe het verloop ook is, het is niet vanzelfsprekend dat de andere familieleden deze situatie zonder problemen verwerken. Iedereen kampt met een scala aan emoties die met rouw en verlies gepaard gaan. Om latere problemen te voorkomen, is het belangrijk tijdig in te grijpen.

Stagnatie verwerkingsproces

Problemen kunnen ontstaan doordat kinderen door de ziekte en/of het overlijden uit hun veilige bubbel zijn geduwd. Ze verliezen het houvast en de balans in het gezin is opeens veranderd. En hoewel het meest rauwe verdriet na verloop van tijd afneemt, kan het gemis van een gezinslid een grote rol blijven spelen. Wanneer het rouw- of verwerkingsproces stagneert of vastloopt, ontstaan er emotionele problemen of een trauma.

Goede samenwerking

Het is dus belangrijk dat er ruimte en tijd is om het verwerkingsproces te doorlopen en dat het kind weet dat de emoties er mogen zijn. Maar wanneer een of beide ouders er zelf middenin zitten, is daar vaak wat meer hulp bij nodig. Helaas wordt die hulp niet altijd gemakkelijk gevonden. Gedurende een medische mallemolen is het hectisch, druk en stressvol. Een goede samenwerking tussen de zorgverleners en rouwbegeleiding is dan ook erg gewenst.

EFT-therapie

Bij De Kinderhoeksteen bied ik verschillende therapieën en behandelmethoden om weer wat rust en overzicht in het gezin terug te krijgen. Sinds kort ben ik ook gestart met het aanbieden van EFT-therapie. Deze therapievorm richt zich op de emotie die iemand ervaart om van daaruit te werken aan verwerking. Doordat het een milde en veilige methode is die ook ingezet kan worden bij trauma, is het geschikt voor zowel volwassenen als kinderen.

Hoe ziet dat eruit?

Tijdens EFT klopt de behandelaar met de vingers op bepaalde punten in het eigen gezicht, handen en de romp, wat de cliënt nadoet. Ondertussen spreekt de cliënt korte zinnetjes uit, die betrekking hebben op de negatieve herinneringen of die juist geruststellen. De combinatie van het kloppen en het uitspreken van de zinnetjes zorgt voor een ontlading van de opgebouwde stress. Dit proces wordt herhaald totdat de herinnering geen negatieve reacties meer oproept, maar een neutrale of zelfs positieve.

Brug vormen

Ben je zorgverlener en wil je meer weten over rouw- of verliesbegeleiding? Dan kom ik graag met je in contact. Een goede zorg is gebaat bij toegankelijke begeleiding, ook op het emotionele vlak. Met mijn eigen ervaring als verpleegkundige en intensieve thuiszorg voor kinderen vorm ik graag de brug tussen zorg en emotionele ondersteuning.

Een jong gezin in de bloei van hun leven, wat hun 2e kind heeft gekregen zitten op een donkere wolk. Wat een fijne tijd moet zijn met elkaar als jong gezin is nu elke dag weer een gevecht en een grote uitdaging.

Onzekerheid

Ik ben ingeschakeld door het ziekenhuis bij een gezin te observeren wat er nodig is aan hulp. Hun zoontje van 7mnd groeit en ontwikkeld zich niet. Hij spuugt heel erg veel en heeft al vele opnames in het ziekenhuis gehad de afgelopen maanden.

Er is tot nog toe geen duidelijke oorzaak gevonden wat er met hem aan de hand is. Dit brengt veel onzekerheid en stress met zich mee. Met name bij moeder om de voeding erin te krijgen en er in te houden. Waardoor er inmiddels een visueze cirkel is ontstaan binnen het gezinssysteem. De zwangerschap en bevalling gingen niet vanzelf en was heel anders dan bij hun eerste kind.

De afgelopen maanden hebben ze vele doctoren gezien en vaak in het ziekenhuis gelegen. Wat er nu in heeft geresulteerd dat er een voedingssonde is geplaatst en ouders de voeding nu via de sonde geven. De thuiszorg is oproepbaar voor als de sonde eruit gaat. Verder staan ouders er alleen voor, hun netwerk is klein. Waardoor de onzekerheid alleen maar toeneemt.

Systemische werkwijze

Door met zowel moeder als vader gesprekken te voeren en hun een luisterend oor te bieden voor hun beleving, te bevestigen dat ze het goed doen als ouders en aansluiten op de hulpvraag achter de onzekerheid is er al meer rust gekomen. Door mijn kennis op medisch vlak als kinderverpleegkundige en op psycho sociaal gebied als verliesbegeleider kan ik op een breed vlak adviezen en handvatten geven en benader ik de situatie anders. Vanuit mijn systemisch werkwijze en benadering kan ik werken aan het opbouwen van veerkracht en weerbaarheid bij ouders waardoor zij meer rust, regie en steun aan elkaar ervaren.

Groei

Het effect is nu dat hun kindje veel minder spuugt, zich weer ontwikkeld en groeit. In een tijd van 4 weken is het kindje bijna 500 gram gegroeid! En ontwikkelt zich weer actief. We zijn er nog niet, er lopen nog allerlei onderzoeken. Door elke week begeleiding te bieden dmv een huisbezoek, af en toe telefonisch vragen te beantwoorden is het kindje nu al 2 maanden niet opgenomen in het ziekenhuis. Echt aanwezig zijn en de tijd nemen voor de angst en emoties en het totale gezinssysteem kan zo veel meer betekenen als er ziekte in je gezin binnenkomt.

Samenwerken

Mooie samenwerking tussen ziekenhuis, Netwerk integrale kindzorg, mij en het gezin.

Dit is voor mij de kern van psychosociale familie gerichte zorg.

Wanneer een broer of zus ziek is, heeft dit veel impact op de andere kinderen in het gezin. Het gezinsleven ondergaat allerlei veranderingen. Papa en mama zijn verdrietig en er hangt een gespannen sfeer in huis. Opeens kan de broer of zus niet meer spelen, moet hij of zij vaak naar het ziekenhuis en ligt vaak in bed. Zeker voor jongere kinderen kan dit een verwarrende tijd zijn. Om langetermijnproblemen te voorkomen, kun je daarom maar beter tijdig ingrijpen.


Impact op jonge kinderen

Bij kinderen geldt: hoe jonger, hoe groter de impact van dit soort gebeurtenissen is. Ze kunnen bijvoorbeeld niet goed omgaan met hun gevoelens of de veranderingen thuis, begrijpen bepaalde dingen niet of voelen zich in de steek gelaten. Zonder de juiste psychologische begeleiding kunnen ze gevoelens als woede of verlatingsangst ontwikkelen, met emotionele problemen of gedragsproblemen tot gevolg.

Stukje jeugd verliezen

Oudere broers of zussen worden ook meegesleept in dit proces en voelen zich vaak hulpeloos. Soms leidt dit ertoe dat kinderen zich gaan afzonderen en afstandelijk overkomen. Ook kan het ze drijven om sneller volwassen te worden. Ze willen graag hun broertje of zusje troosten, zijn erg zorgzaam en gaan als het ware een derde ouderrol vervullen. Hoewel hun intenties natuurlijk goed zijn, kan dit ertoe leiden dat ze een stukje van hun jeugd verliezen. Iets waar ze de rest van hun leven last van kunnen hebben.

Verdeelde aandacht

Wanneer een van de kinderen ziek is, raakt de aandacht van de ouders vaak meer verdeeld. Opeens bestaat het leven voornamelijk uit het (onder)steunen en verzorgen van de zieke broer of zus. De andere kinderen in het gezin kunnen hierdoor het gevoel krijgen dat ze in de schaduw staan en niet gezien worden. Hun gevoelens worden misschien ondergeschoven of er wordt minder naar hun verhaal geluisterd. Dit kan gevoelens van minderwaardigheid of jaloezie oproepen.

Ongewenst gedrag

Daarnaast zijn alle chaotische veranderingen voor kinderen vaak moeilijk te bevatten. Geef daarom woorden aan alle emoties en gebeurtenissen, ook al denk je dat ze vanzelfsprekend zijn. Leg uit waarom er bepaalde veranderingen plaatsvinden en waarom je op een bepaalde manier reageert. Kinderen kunnen dingen al snel persoonlijk opvatten, of zich schuldgevoelens aanmeten, waardoor ze ongewenst gedrag gaan vertonen, mede om de aandacht van de ouders te trekken.

Buitenwereld

Het leven gaat buiten het familieleven natuurlijk door. Vaak leven mensen buiten het gezin ook mee, wat positieve en negatieve reacties kan opleveren. Kinderen hebben het vaak moeilijk op school, doordat ze hun aandacht niet bij de les kunnen houden. Of ze hebben het gevoel ‘anders’ te zijn dan hun klasgenoten, zijn bang voor reacties van de buitenwereld of schamen zich juist voor hun familiesituatie. Soms zonderen ze zich af of komen ze in een isolatie terecht. Veel kinderen willen op school juist niet over de thuissituatie praten, omdat dat nog het enige is wat ‘normaal’ is, en dat koesteren ze.

Copingstrategieën

Kinderen hanteren vaak verschillende copingstijlen. De een is erg aanhankelijk, de ander reageert boos of agressief, duwt gevoelens weg of mijdt confrontatie. Sommige copingstijlen zijn helpend, anderen zijn dat minder. Natuurlijk is het prettig om de helpende strategieën te kunnen leren toepassen, maar het helpt vaak niet om dit te veroordelen en abrupt te willen veranderen. Beide stijlen hebben nut, maar begeleiding hierbij kan een grote en belangrijke rol spelen.

Psychosociale gevolgen

Tijdens, maar ook na, de ziekte van een broer of zus kunnen kinderen last hebben van allerlei klachten. Problemen met slapen, angstgevoelens of angstige dromen, stemmingswisselingen of boze buien, concentratieverlies op school, maar ook lichamelijke klachten. Soms is er een teruggang in de ontwikkeling van het kind waarneembaar, zoals bedplassen. Het is daarom belangrijk om aandacht te hebben voor de psychosociale gevolgen. Voor professionele begeleiding van je kind kun je terecht bij Sabina Krijger van De Kinderhoeksteen. Met haar brede ervaring en kennis vormt zij het gidslicht dat jouw kind door de duisternis leidt.

psychosociale gevolgen – https://dekinderhoeksteen.nl/aandacht-voor-de-psychosociale-nasleep-van-ziekte/

Ik word gebeld op vrijdagochtend of ik met spoed bij een gezin kan komen. Moeder is net thuisgekomen uit het ziekenhuis en heeft te horen gekregen dat ze niet lang meer te leven heeft. De uitzaaiingen zitten overal en er is uitgesproken dat ze het einde van de maand niet gaat halen. Ze weten niet wat te doen met hun nog zeer jonge kinderen van 4 jaar en 2 jaar oud. ‘Wat vertel ik aan mijn kinderen? Kan het zelf niet eens bevatten. Hoe moet dat straks als ik er niet meer ben?’ Mijn hart scheurt bij dit bericht, natuurlijk kan ik komen en ik besluit om daar in het weekend nog heen te gaan om kennis te maken met het gezin.

Medische molen

Bij binnenkomst ligt een prachtige, maar zeer zieke vrouw in de woonkamer die het zichtbaar heel moeilijk heeft met ademhalen. De kinderen zijn logeren bij oma en opa zodat mama een beetje rust krijgt en ze komen later die dag naar huis. Ik hoor van beide ouders hun ingrijpende verhaal. Het begon allemaal 7 jaar geleden. Toen is de behandeling aangeslagen en is ze genezen van borstkanker. Helaas, net na de bevalling van hun jongste, kreeg ze weer klachten. Het hele traject van de medische molen begon weer opnieuw en wat een mooie tijd met het gezin had moeten zijn, stond vooral in het teken van behandelingen en ziekenhuis. Met goede hoop en verwachtingen ondergaat ze de behandelingen, het lukt om het gezinsleven zo goed mogelijk te laten verlopen ondanks de bijwerkingen. Familie en vrienden staan in deze tijd voor hen klaar en nu ook helpen ze waar nodig, wat ze allebei erg fijn vinden.

Mama kan niet meer beter worden

De kinderen hebben ze verteld dat mama ziek is en dat de ze vaak naar de dokter moet want die gaat haar beter maken. Als mama in het ziekenhuis moest blijven kwamen de kinderen op bezoek en maakten tekeningen voor mama. Aan deze uitleg hadden de kinderen tot nu voldoende. Sinds een aantal weken merken ze gedragsveranderingen, vooral bij de oudste. Hij is veel boos, huilt vaak zomaar en hangt erg aan papa en mama. Er is nog niet verteld aan de kinderen dat mama niet meer beter kan worden, want hoe vertel je dat? Jonge kinderen hebben het besef van doodgaan nog niet, ze denken dat dit iets tijdelijks is. Ik vertel dat de waarheid op het ontwikkelingsniveau van het kind altijd het beste is, hoe moeilijk ook.

Samen nog herinneringen maken

Kinderen voelen heel veel maar kunnen het nog niet verwoorden. Daarom is het belangrijk om de kinderen op een speelse manier te leren hun gevoelens te verwoorden. Ouders dienen daarin als voorbeeld. Op verzoek van de ouders vertellen we samen door middel van het spelen met Playmobiel dat mama niet meer beter wordt. Eerst komt er vooral een reactie van ontkenning vanuit de jongste. Daarna komt er een heel vragenvuur vanuit de oudste over waar mama dan heen gaat en of mama dan verdrietig is? De jongste moet even huilen en zoekt fysiek contact bij vader. Ik vertel dat je mag huilen en boos mag zijn maar ook plezier mag maken met elkaar en papa en mama vertellen dat ze veel van hen houden. Altijd, ook als mama straks dood is. Papa zal er voor hen zijn als ze blij, verdrietig, bang of boos zijn. Na 15 minuten zijn de kinderen klaar met spelen en willen ze graag een filmpje kijken. Ik geef de ouders nog meer advies en uitleg over hoe je kinderen kan leren omgaan met de emoties die ze voelen en zien in deze periode. Ik laat een smiley bord achter met de basisemoties, bang, boos, blij en verdrietig. Als ze het niet kunnen zeggen dan kunnen ze het wel aanwijzen en op deze manier duidelijk maken wat ze voelen. Knuffels en aandacht van papa en mama zijn heel belangrijk. Samen nog herinneringen maken en deze vastleggen voor later.

Oprechte aandacht en de waarheid

De opluchting bij de ouders is zichtbaar na ons gesprek en zij kunnen hiermee aan de slag. Deze prachtige puurheid en het snelle schakelen van de kinderen vind ik zo bijzonder om elke keer weer te zien. Ze geven zo mooi en duidelijk hun grens aan in wat ze aankunnen. Als ze voor het moment voldoende hebben gehoord, schakelen ze over naar iets anders. Het is dus heel belangrijk om de kinderen daarin te volgen, dit benoem ik ook naar de ouders. Wij als volwassenen hebben een waardeoordeel aan de dood en het verlies gegeven. Kinderen hebben dit waardeoordeel niet en kijken naar hun omgeving hoe die ermee omgaat. Het is de taak van volwassenen om de kinderen met de emoties om te leren gaan. Het is enorm verdrietig en de impact is groot in hun jonge leven, daar is iedereen zich heel erg bewust van. We willen onze kinderen zo graag beschermen en behoeden voor het verdriet en de pijn. Het enige wat we de kinderen kunnen geven die te maken hebben met rouw of verlies is liefde, oprechte aandacht en de waarheid, daar hebben ze recht op!